تحلیل مصادیق عام و خاص در قرآن، روایات و قوانین با رویکرد کاربردی در استنباط احکام

قاعده عام و خاص از مهم ترین مباحث اصول فقه است که نقش اساسی در استنباط احکام، فهم آیات، تحلیل روایات و تفسیر قوانین دارد. این مقاله با هدف تحلیل تطبیقی مصادیق عام و خاص در سه حوزه قرآن کریم، روایات معصومان علیهم السلام و قوانین موضوعه، تلاش دارد تا ضمن تبیین مفاهیم نظری، به بررسی کاربردهای عینی و چالش های آن ها در فرآیند فهم و اجرا بپردازد. روش تحقیق در این نوشتار توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است. در بخش قرآنی، آیاتی با دلالت عام و مخصص های آن ها بررسی شده اند؛ در بخش روایی، چگونگی تخصیص آیات توسط اخبار واحد یا متواتر تحلیل شده و در بخش قانونی، روش تفسیر عمومات در قوانین مدنی و کیفری و تعامل آن ها با مقررات خاص مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که هرچند مفهوم عام و خاص در هر سه حوزه مشابه است، اما کاربرد و اعتبار آن ها بسته به زمینه دینی یا حقوقی متفاوت بوده و این امر تاثیر مهمی در استنباط احکام شرعی و تفسیر متون دارد.

کلیدواژه ها:

عام ، خاص ، تخصیص ، اصول فقه ، تفسیر قرآن ، روایات ، قوانین موضوعه