سکولاریسم در خاورمیانه

سکولاریسم به عنوان یک گفتمان سیاسی و اجتماعی در بسیاری از مناطق جهان به ویژه خاورمیانه، با پیچیدگی ها و چالش های ویژه ای روبه رو بوده است. این مقاله به تحلیل تطبیقی سکولاریسم در کشورهای مختلف خاورمیانه، از جمله ترکیه، ایران، تونس و مصر، می پردازد و با بررسی زمینه های تاریخی، اجتماعی و سیاسی، تاثیرات استعمار، مدرنیته و اسلام سیاسی را در تحولات سکولاریسم در این منطقه تحلیل می کند. هدف اصلی این تحقیق بررسی چالش ها و موانع سکولاریسم در خاورمیانه و شناخت پدیده های جدید نظیر پسا سکولاریسم است که در آن دین و سیاست در تعامل پیچیده ای قرار دارند. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل تاریخی-اجتماعی است که داده ها از منابع کتابخانه ای، مقالات علمی و تحلیل های تطبیقی کشورهای منتخب استخراج شده است. یافته ها نشان می دهند که سکولاریسم در این منطقه، برخلاف مدل های غربی، نه تنها با مقاومت های اجتماعی و فرهنگی روبه رو بوده، بلکه در بسیاری از موارد در قالب نهادهای دولتی و حکومتی مورد استفاده قرار گرفته است. در نهایت، بازگشت دین به عرصه عمومی و شکل گیری وضعیت پسا سکولار، نشان دهنده تداوم تعارض ها و هم زیستی های دین و سیاست در منطقه است. نتیجه گیری این تحقیق به ویژه بر این نکته تاکید دارد که مدل های سکولاریسم غربی به سختی می توانند به طور کامل در خاورمیانه پیاده سازی شوند و هر کشوری نیازمند مدل خاص خود بر اساس بافت فرهنگی و تاریخی است. همچنین، پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده و سیاست گذاری در خصوص دین و دولت در خاورمیانه ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

سکولاریسم ، خاورمیانه ، ایران ، استعمار ، عثمانی