دین به عنوان نظام جامع معرفتی: تبیین دو حوزه علوم وحیانی و علوم انسانی-تجربی

این مقاله به تحلیل دین به عنوان یک نظام جامع معرفتی پرداخته و تبیین می کند که دین از دو حوزه متمایز اما مکمل تشکیل شده است: علوم وحیانی و علوم انسانی-تجربی. در این پژوهش، ابتدا دین به عنوان یک مجموعه معرفتی تعریف می شود که دو منبع اصلی معرفت، یعنی وحی و عقل/تجربه، را در بر می گیرد. از سوی دیگر، ویژگی ها و کارکردهای هر یک از این دو حوزه بررسی می شود: علوم وحیانی که در قالب آموزه های دینی و متون مقدس قرار می گیرند، به هدایت انسان در ساحت معنوی و اخلاقی پرداخته و در مقابل، علوم انسانی-تجربی که از طریق عقل و تجربه به شناخت طبیعت و جامعه می پردازند، به تامین نیازهای مادی و اجتماعی انسان کمک می کنند. مقاله به ارتباط و تعامل این دو حوزه در قالب یک سیستم منسجم می پردازد و بر این نکته تاکید دارد که علوم انسانی-تجربی و علوم وحیانی با هم میتوانند نیازهای مادی و معنوی انسان را برآورده کنند و دین مجموعهی کاملی از این دو حوزه است. همچنین، کارآمدی مدل دوحوزه ای دین در مواجهه با چالش های مدرن مانند اخلاق زیستی، مسائل زیست محیطی، و عدالت اجتماعی به عنوان یک نظام جامع معرفتی بررسی می شود. نهایتا، مقاله به نقد دیدگاه های مخالف که دین را صرفا وحیانی یا صرفا انسانی می دانند، پرداخته و نشان می دهد که تفکیک مطلق این دو حوزه ناکارآمد است.

کلیدواژه ها:

دین ، علوم وحیانی ، علوم انسانی ، علوم تجربی ، شناخت ، تعامل دین و علم