نفقه اقارب در فقه اسلام و حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق جهان

زمینه تحقیق: نفقه اقارب به عنوان یک نهاد حقوقی-فقهی در نظام حقوقی ایران، ریشه در منابع اسلامی (قرآن و سنت) داشته و کارکرد حمایتی از اعضای نیازمند خانواده را بر عهده دارد. این نهاد در بسیاری از نظام های حقوقی جهان با تفاوت ها و تشابهاتی قابل مشاهده است. هدف و روش پژوهش: این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مبانی فقهی و حقوقی نفقه اقارب در ایران و مقایسه آن با نظام های حقوقی سایر کشورها پرداخته است. نتایج و یافته ها: یافته ها نشان می دهد در حقوق ایران، نفقه به عنوان تکلیف قانونی مرد در قبال همسر و خویشاوندان نسبی (با ترتیب خاص) تثبیت شده است. در مقایسه با دیگر کشورها، تفاوت های قابل توجهی در معیارهای تعیین میزان نفقه (ثابت یا نیازمحور)، دامنه مستحقین (تنها همسر یا شامل اقارب) و اولویت بندی پرداخت وجود دارد. این تفاوت ها عمدتا متاثر از عوامل فرهنگی، دینی، اقتصادی و سیاست های خانواده محور هر جامعه است. نتایج حاکی از آن است که نهاد نفقه در ایران با حفظ اصالت فقهی، از انعطاف لازم برای پاسخگویی به نیازهای خانواده برخوردار است.

کلیدواژه ها:

نفقه اقارب ، فقه اسلامی ، حقوق خانواده ، مطالعه تطبیقی ، نظام های حقوقی جهان