تحلیل تطبیقی اثربخشی هوش مصنوعی در بهبود زنجیره تامین شرکت های بازرگانی بر اساس رویکرد SCOR

در دهه های اخیر، زنجیره تامین به عنوان یکی از مهم ترین عوامل موفقیت شرکت های بازرگانی در بازارهای رقابتی شناخته شده است. بهره گیری از فناوری های نوین همچون هوش مصنوعی (AI) به عنوان راهکاری تحول آفرین در بهینه سازی فرایندهای زنجیره تامین اهمیت روزافزونی یافته است. این پژوهش با هدف تحلیل تطبیقی اثربخشی هوش مصنوعی در بهبود زنجیره تامین شرکت های بازرگانی، بر اساس مدل مرجع SCOR (Supply Chain Operations Reference) انجام گرفته است. مدل SCOR، یک چارچوب جامع برای ارزیابی عملکرد زنجیره تامین با تمرکز بر پنج فرایند اصلی شامل برنامه ریزی، تامین، ساخت، تحویل و بازگشت ارائه می دهد. در این تحقیق، عملکرد زنجیره تامین شرکت های بازرگانی فعال در دو گروه «دارای سامانه های مبتنی بر هوش مصنوعی» و «فاقد سامانه های هوشمند» مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق این مطالعه از نوع توصیفی–تحلیلی و با رویکرد مقایسه ای بوده و داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه استاندارد SCOR و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با مدیران و کارشناسان زنجیره تامین در ۲۰ شرکت منتخب جمع آوری شده است. یافته ها نشان می دهد که شرکت هایی که از هوش مصنوعی در فرایندهای زنجیره تامین خود استفاده می کنند، از نظر شاخص هایی همچون دقت پیش بینی تقاضا، زمان تحویل سفارش، میزان موجودی انبار، هزینه های عملیاتی و انعطاف پذیری در پاسخ به تغییرات بازار عملکرد بهتری نسبت به سایر شرکت ها دارند. به ویژه در فرایند برنامه ریزی و تحویل، استفاده از الگوریتم های یادگیری ماشین، تحلیل کلان داده و سیستم های تصمیم یار منجر به کاهش زمان و هزینه و افزایش دقت عملکرد شده است. تحلیل تطبیقی نتایج همچنین نشان می دهد که پیاده سازی فناوری های هوش مصنوعی در زنجیره تامین، نیازمند بازنگری در ساختار سازمانی، ارتقاء سطح دانش فنی کارکنان و فراهم سازی زیرساخت های دیجیتال مناسب است. در پایان، پیشنهادهایی جهت ارتقاء اثربخشی استفاده از هوش مصنوعی در زنجیره تامین شرکت های بازرگانی ایران ارائه شده است. این نتایج می تواند راهنمایی کاربردی برای مدیران، تصمیم گیران و سیاست گذاران حوزه تجارت و فناوری اطلاعات باشد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، زنجیره تامین ، مدل SCOR ، شرکت های بازرگانی ، تحلیل تطبیقی ، بهبود عملکرد ، یادگیری ماشین ، کلان داده