مبانی معرفت شناختی اخلاق با تاکید بر اندیشه کلامی شیخ مفید
محل انتشار: نشریه ذهن، دوره: 21، شماره: 81
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 1
فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ZEHN-21-81_006
تاریخ نمایه سازی: 14 مرداد 1404
چکیده مقاله:
توجه به مبانی اخلاق برای دستیابی و شناخت دستورالعملهای معین رفتار انسانی، یکی از ضروریات حوزه نظری اخلاق است. مبانی معرفتشناختی از جمله مبانی مطرح در حوزه فرااخلاق است که به تعیین ملاکهای کلی در شناخت احکام و گزارههای اخلاقی پرداخته، منابع و راههای معرفتی را جستوجو و ارزشگذاری میکند. این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی و از نوع کتابخانهای است، به تبیین مبانی معرفتشناسی اخلاق از نظر شیخ مفید پرداخته و عقل، وحی، حس و شهود با زیرشاخههایی مانند نظر و تحقیق و حسن و قبح عقلی در حوزه عقل و قرآن، روایات و اجماع در حوزه وحی، نقش کلیدی در معرفت اخلاقی ایفا میکنند. مفید با تکیه بر حسن و قبح ذاتی و اذعان به ادراک آن توسط عقل (حسن و قبح عقلی)، عقل را از منابع مهم معرفتی در اخلاق دانسته است. وی اوصاف و احکام اخلاقی را بر پایه یک سلسله اصول بدیهی بنا نهاده، مناط و ملاک خوبی و بدی احکام غیربدیهی را با ارجاع به بدیهیات تعیین میکند که حاکی از عامگرایی ایشان در اخلاق است. همچنین ارزش احکام و گزاره های اخلاقی را بسان اندیشمندان اخلاقی بر اساس بداهت خوبی عدل و بدی ظلم تشریح میکند و بدین سان در زمره شهودگرایان اخلاقی قرار میگیرد. وحی در موارد زیادی آنچه را عقل فی الجمله تایید میکند، تفصیل داده، در موارد فراوان نقش کاشفیت حکم عقل را بر عهده دارد. تکیه بر شهود عقلانی مشترک در میان انسانها و فاصلهگرفتن از شهودات شخصی غیرقابل استناد و نیز توجه و اهمیت فراوان به عقل و جایگاه آن در معرفت، باعث عقلانیتر و باورپذیرترشدن اخلاق میگردد. *دانشجوی دکتری مدرسی معارف دانشگاه قرآن و حدیث (نویسنده مسئول). salehi۱۹۲۸@gmail.com **استادیار گروه اخلاق دانشگاه قرآن و حدیث. sobhaninia.m@qhu.ac.ir تاریخ دریافت: ۲۹/۸/۹۷ تاریخ تایید: ۱۴/۲/۹۸
کلیدواژه ها:
معرفت اخلاقی ، مبانی معرفت شناسی ، عقل در معرفت اخلاقی ، حسن و قبح عقلی ، وحی در معرفت اخلاقی ، شیخ مفید
نویسندگان
علی صالحی
دانشجوی دکتری مدرسی معارف دانشگاه قرآن و حدیث
محمد تقی سبحانی نیا
گروه اخلاق دانشگاه قرآن و حدیث / قم
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :