ناکارآمدی برنامه ریزی درسی متمرکز در پاسخ به تفاوت های فردی: تحلیلی بر ساختار درسی نظام آموزشی ایران

نظام های آموزشی مبتنی بر برنامه ریزی متمرکز، به طور سنتی با هدف انسجام، یکپارچگی و تضمین عدالت آموزشی طراحی شده اند؛ اما در عمل، چنین ساختارهایی در پاسخ به تفاوت های فردی یادگیرندگان، دچار کاستی های جدی هستند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ناکارآمدی های ذاتی در برنامه ریزی درسی متمرکز در نظام آموزشی ایران انجام شده است. روش این تحقیق کیفی بوده و از طریق تحلیل اسناد، بررسی ادبیات تخصصی، و مصاحبه با کارشناسان حوزه برنامه ریزی درسی، داده ها گردآوری شده اند. یافته ها نشان می دهند که ساختار تمرکزگرای برنامه درسی، نه تنها به انعطاف پذیری در پاسخ به تفاوت های شناختی، فرهنگی، روان شناختی و اجتماعی دانش آموزان بی توجه است، بلکه زمینه ساز گسترش بی عدالتی آموزشی و افت انگیزش یادگیری نیز می شود. علاوه بر این، محدودیت در اختیارات معلمان، محتوای یکسان و از پیش تعیین شده، و بی توجهی به زمینه های محلی و قومی، از جمله عوامل تشدیدکننده ی این ناکارآمدی اند. در پایان، بر ضرورت بازنگری در ساختار برنامه ریزی درسی ایران با رویکرد تمرکززدایی نسبی، انعطاف پذیری محتوایی، و توانمندسازی معلمان در سطح مدرسه تاکید شده است.واژگان کلیدی: برنامه ریزی درسی متمرکز – تفاوت های فردی – انعطاف پذیری آموزشی