برآورد شاخص چندمتغیره تنش آبی (مطالعه موردی: شهرستان کاشان)

در این پژوهش، موضوع کمبود آب یا کمیابی منابع آبی بررسی می شود که شامل مفاهیم تنش آبی، کم آبی و بحران آب است. تنش آبی به مشکلات دسترسی به منابع آب شیرین اطلاق می شود و به ویژه به علت برداشت بیش از حد از منابع آب سطحی و زیرزمینی ایجاد می شود. بحران آب به وضعیتی گفته می شود که در آن منابع آب شرب و غیرآلوده در یک منطقه خاص به اندازه نیاز موجود نیست. عواملی مانند خشکسالی، کاهش بارش ها و آلودگی می توانند باعث تشدید تنش آبی شوند. کم آبی نیز به دلایلی چون ناتوانی در برآورده ساختن نیازها، رقابت های اقتصادی در خصوص کیفیت و کمیت آب، اختلافات میان کاربران، کاهش غیرقابل بازگشت منابع آب زیرزمینی و آثار منفی زیست محیطی به وجود می آید. این پژوهش شاخصی برای ارزیابی تنش آبی ارائه می دهد که قابلیت پهنه بندی در منطقه مطالعه شده را دارد و با جمع آوری اطلاعات از منابع مختلف، داده های مرتبط را تحلیل می کند. در این شاخص از پارامترهای استاتیکی و دینامیکی برای برآورد خشکسالی استفاده شد؛ به طوری که  شرایط تنش آبی را بهتر نشان دهد. پارامترهای استاتیکی شامل کاربری اراضی، شیب زمین و نوع خاک است. همچنین پارامترهای دینامیکی شامل بارش، دما و سطح آب زیرزمینی است. شهرستان کاشان به دلیل کاهش مستمر منابع آبی، به عنوان نمونه مطالعه انتخاب شده است. نتایج نشان داد که در سال های آبی ۱۳۸۲، ۱۳۹۳، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ شهرستان کاشان بیشترین میزان تنش آبی و در سال های آبی ۱۳۸۱، ۱۳۸۳، ۱۳۸۹، ۱۳۹۱، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۴ کمترین میزان تنش آبی را تجربه کرده است.

کلیدواژه ها:

Water stress ، Multivariate index ، Surface and groundwater resources ، Ranking ، Kashan City ، تنش آبی ، شاخص چندمتغیره ، منابع سطحی و زیر زمینی آب ، رتبه دهی ، شهرستان کاشان