حکمرانی شرکتی در شرکت های دولتی و ضرورت اصلاحات نهادی؛ چالش ها و فرصت ها

شرکت های دولتی (SOEs) نقش حیاتی در اقتصاد کشور های توسعه یافته و در حال توسعه ایفا می کنند؛ به ویژه در ارائه خدمات عمومی، توسعه زیرساخت ها و تضمین امنیت اقتصادی ملی. با این حال، عملکرد این شرکت ها اغلب با چالش هایی چون ناکارآمدی، فساد، دخالت های سیاسی و عدم پاسخگویی همراه است. این مقاله با رویکردی تحلیلی به مرور ادبیات نظری و تجربی در حوزه حکمرانی شرکتی می پردازد و به طور خاص بر چالش ها و اصلاحات ساختاری مورد نیاز در شرکت های دولتی تمرکز دارد. مطالعه حاضر ابتدا به تبیین مفاهیم حکمرانی عمومی و حکمرانی شرکتی پرداخته و سپس تفاوت های ساختاری، اهداف و مکانیسم های نظارتی این دو نوع حکمرانی را بررسی می کند. در ادامه، دلایل نظری و تجربی ضعف عملکرد در شرکت های دولتی مورد تحلیل قرار گرفته و نشان داده می شود که عواملی مانند ساختار مالکیت دولتی، عدم استقلال مدیران، فقدان مشوق های عملکردمحور، و عدم شفافیت از مهم ترین موانع دستیابی به بهره وری مطلوب در این نهادها هستند. بخش پایانی مقاله به بررسی اصلاحات انجام شده در کشور های مختلف از جمله چین، کشور های آسیای مرکزی، و برخی کشور های آمریکای لاتین می پردازد. این اصلاحات شامل خصوصی سازی، تفکیک مالکیت از مدیریت، ارتقای شفافیت، تقویت هیئت مدیره های مستقل، و بهبود چارچوب های قانونی و نظارتی هستند. یافته های این مقاله بر اهمیت طراحی حکمرانی شرکتی کارآمد برای ارتقای عملکرد شرکت های دولتی و افزایش ارزش عمومی تاکید دارد. در نهایت، پیشنهاد می شود که اصلاحات ساختاری باید هم زمان با ملاحظات سیاسی، اقتصادی و نهادی هر کشور انجام گیرد تا از کارایی بلندمدت این شرکت ها اطمینان حاصل شود.

کلیدواژه ها:

حکمرانی شرکتی ، شرکت های دولتی ، اصلاحات نهادی