بررسی جایگاه سیستان در اساطیر و حماسههای ایرانی

سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 43

فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

LLCSCONF21_051

تاریخ نمایه سازی: 13 مرداد 1404

چکیده مقاله:

سیستان همواره یکی از مناطق مهم در ادب فارسی بوده است. هدف اصلی پژوهش پیشرو، بررسی اهمیت سیستان و جایگاه آن در روایات اساطیری و حماسی ایرانی شاهنامه، گرشاسب نامه، فرامرزنامه، برزونامه، بهمننامه، شهریارنامه، بانوگشسب نامه، شبرنگنامه، رزمنامه شکاوند کوه و کک کوهزاد میباشد. روش تحقیق در انجام این پژوهش، تحلیلی توصیفی، با استفاده از منابع کتابخانه ای است. بررسی منابع تاریخی و جغرافیایی نشان میدهد که اهمیت یک ناحیه در اساطیر و حماسه ها به هیچ عنوان اتفاقی نیست و موقعیت جغرافیایی یک منطقه در شکلگیری اساطیر و حماسه های اقوام مختلف بسیار تاثیرگذار و حائز اهمیت میباشد. دریاچه و دلتای هیرمند نیز که در پیدایش جوامع انسانی در سیستان اهمیت به سزایی داشت، سبب به وجود آمدن روایات اساطیری و حماسی دربارهی این ناحیه شد. بر اساس سنت زرتشتی، در این ناحیه حوادث مهمی نظیر نگهداری نطفه سوشیانت، داستان فریدون و جنگ میان فرزندان او و قبول و رواج دین زرتشت توسط ویشتاسب، به وقوع به پیوسته است. داستان خشکسالی ایرانشهر و بستن سدها توسط افراسیاب یا نبرد گرشاسب با باد نیز، بازتابی از وضعیت جغرافیایی سیستان در اساطیر و متون مقدس زرتشتی است. کوه خواجه (اوشیدم) که در اوستا از آن یاد شده و مکانهایی چون قلعه رستم، قلعه سام و قلعه کک کوهزاد که نزد سیستانیان شناخته شده است، نشان از پیوند عمیق سیستان با روایات اساطیری و حماسی دارد. در شاهنامه و دیگر مت ون حماسی، سیستان به جهت این که محل فرمانروایی مهمترین خاندان پهلوانی ایران و تامین نیروی جنگی سپاه ایران بوده، اهمیت ویژه ای دارد؛ اما در متون مختلف و در ادوار مختلف جایگاهی متفاوت دارد.

نویسندگان

حمیده پروان

دانشگاه شیراز

زهرا ریاحی زمین

دانشگاه شیراز