تقسیمات سیاسی و فرهنگی در منطقه خراسان بزرگ: مطالعه بر تحولات مرزی و هویتی در افغانستان و ایران

جدایی افغانستان از ایران در اوایل قرن نوزدهم به تدریج شکل گرفت و همزمان با افزایش نفوذ بریتانیا در شبهقاره هند بود. از قرن هفدهم، بریتانیا به تدریج کنترل هند را در دست گرفت و در این راستا، مسدود کردن مسیرهای نفوذ به هند، به ویژه از طریق افغانستان، برایش حائز اهمیت بود. هدف اصلی بریتانیاییها جداسازی افغانستان و تشکیل دولتی متمایل به خود در این سرزمین بود تا از حملات به هند جلوگیری کنند. در قرن نوزدهم و بیستم، قدرتهای بزرگ دیگری نیز به دنبال نفوذ در افغانستان بودند و این کشور به صحنه ای برای رقابت میان بریتانیا، شوروی و ایالات متحده تبدیل شد. بریتانیا بهویژه نگران نفوذ ایران در افغانستان بود و تالش داشت تا حکومتی مستقل و وفادار به خود در این سرزمین برقرار کند. این پژوهش با رویکرد تاریخی توصیفی به بررسی عواملی میپردازد که بر تجزیه ایران بزرگ و تشکیل افغانستان تاثیر گذاشتند. فرضیه اصلی تحقیق بر این استوار است که افغانستان به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیکش، گزینهای مناسب برای بریتانیا جهت تضعیف نفوذ ایران و ایجاد دولت دستنشانده بود. یافته ها نشان می دهند که بریتانیا از اوایل قرن نوزدهم به دنبال ایجاد منطقهای حائل در شمال هند بود تا مانع نفوذ سایر قدرت ها شود.

کلیدواژه ها:

خراسان ، بریتانیا ، استعمار ، کمپانی هند شرقی ، احمد خان ابدالی