تحلیل ژئوپلیتیکی کریدور زنگه زور: تاثیر بر دینامیکهای قدرت منطقه ای و فرآیندهای تنشزا در قفقاز و فراتر از آن

کریدور زنگه زور، به عنوان یکی از مهمترین گذرگاه های ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی، نقشی کلیدی در تغییر معادلات قدرت منطقه ای ایفا می کند. این کریدور که به عنوان مسیری استراتژیک برای اتصال جمهوری آذربایجان به نخجوان و ترکیه مطرح شده، علاوه بر ابعاد اقتصادی و ترانزیتی، پیامدهای عمیقی بر موازنه قدرت بین بازیگران منطقه ای و بین المللی دارد. مقاله حاضر با بهره گیری از چارچوب های نظری ژئوپلیتیک انتقادی و مکتب رئالیسم، به بررسی تاثیرات این کریدور بر روابط بین جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ایران، ترکیه، روسیه و قدرتهای فرامنطقه ای مانند اتحادیه اروپا و چین می پردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که اجرای این کریدور، به طور همزمان موجب تقویت موقعیت استراتژیک آذربایجان و ترکیه، تضعیف جایگاه ژئوپلیتیکی ارمنستان، و تغییر در مسیرهای سنتی ترانزیتی ایران می شود. همچنین، روسیه به دلیل نقش سنتی خود در قفقاز، در پی حفظ نفوذ خود در این منطقه است، در حالیکه اتحادیه اروپا و چین نیز به عنوان بازیگرانی اقتصادی، به دنبال بهره گیری از فرصت های جدید ترانزیتی خواهند بود. در این میان، پویایی های ژئوپلیتیکی این کریدور می تواند منجر به افزایش تنش های امنیتی، تغییر در ائتالف های منطقه ای، و بازتعریف نظم ژئواکونومیک قفقاز شود. این پژوهش با تکیه بر داده های تاریخی، اسناد بین المللی، و تحلیل گفتمان سیاست گذاران منطقه ای، تصویری جامع از اثرات کریدور زنگه زور بر ساختار قدرت در قفقاز ارائه داده و پیامدهای احتمالی آن را برای آینده روابط منطقه ای بررسی می کند.

کلیدواژه ها:

کریدور زنگه زور ، ژئوپلیتیک قفقاز ، توازن قدرت ، امنیت منطقه ای ، ترانزیت بین المللی