کاربرد واقعیت مجازی در آموزش و درمان

در سال های اخیر، فناوری واقعیت مجازی (Virtual Reality - VR) به عنوان ابزاری قدرتمند در تحول روش های آموزشی و درمانی مطرح شده است. این مقاله با هدف بررسی جامع و تحلیلی کاربردهای نوین واقعیت مجازی در حوزه آموزش و درمان، به دنبال ارائه رویکردی نوآورانه برای تلفیق این دو بعد در قالب یک مدل تعاملی است.مطالعه حاضر با استفاده از روش تحقیق مروری نظام مند و تحلیل کیفی محتوا انجام شده است؛ منابع منتخب شامل مقالات علمی معتبر، گزارش های پژوهشی و مطالعات موردی بین سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۴، با تاکید بر منابع انگلیسی زبان و سبک ارجاع APA بوده اند. یافته ها نشان می دهد واقعیت مجازی توانایی شگرفی در ایجاد محیط های آموزشی تعاملی، سه بعدی و جذاب دارد که منجر به ارتقاء درک مفهومی، تمرین مهارت های عملی، و توسعه توانایی های شناختی و اجتماعی می شود. در بخش درمان، استفاده از VR در مدیریت اختلالاتی مانند اضطراب، فوبیا، PTSD، اوتیسم، و توان بخشی عصبی-عضلانی موثر بوده و به ویژه در درمان های شناختی-رفتاری و مواجهه درمانی موفق عمل کرده است.نوآوری اصلی مقاله، پیشنهاد یک مدل مفهومی با عنوان «محیط تعاملی درمانی-آموزشی VR» است که با طراحی فضای شبیه سازی شده، امکان آموزش مهارت های زندگی و مقابله ای را برای افراد با مشکلات روان شناختی (مانند کودکان با اضطراب اجتماعی یا نوجوانان دارای نقص توجه) فراهم می سازد. همچنین، مقاله با توجه به چالش هایی نظیر هزینه بالا، نیاز به زیرساخت های تکنولوژیکی، و ملاحظات اخلاقی در داده کاوی، پیشنهادهایی کاربردی برای توسعه پایدار این فناوری ارائه می کند.نتایج این پژوهش حاکی از آن است که واقعیت مجازی می تواند به عنوان یک ابزار تحول آفرین در سیاست گذاری آموزشی و درمانی، جایگاه ویژه ای یافته و موجب ارتقاء کیفیت خدمات در این دو حوزه شود.

کلیدواژه ها:

واقعیت مجازی ، آموزش تعاملی ، درمان شناختی-رفتاری ، اضطراب اجتماعی ، توان بخشی ، نوآوری آموزشی ، مدل مفهومی ، مرور نظام مند.