بررسی رابطه بین استفاده از شبکه های اجتماعی و اضطراب اجتماعی در نوجوانان

در دهه های اخیر، پیشرفت فناوری و ظهور شبکه های اجتماعی، سبک زندگی نسل نوجوان را دستخوش تحولات بنیادین کرده است. پلتفرم هایی مانند اینستاگرام، تلگرام، تیک تاک و اسنپ چت به یکی از اصلی ترین ابزارهای تعامل، سرگرمی و حتی شکل دهی هویت نوجوانان تبدیل شده اند. در حالی که استفاده از این شبکه ها می تواند موجب ارتقای مهارت های ارتباطی، یادگیری فرهنگی و دسترسی سریع به اطلاعات شود، پژوهش های متعددی هشدار داده اند که استفاده بیش ازحد یا ناصحیح از این فضاها می تواند منجر به آسیب های روان شناختی جدی، به ویژه در حوزه اضطراب اجتماعی گردد. اضطراب اجتماعی نوعی ترس یا نگرانی شدید از مواجهه با موقعیت های اجتماعی است که در آن فرد احساس می کند مورد قضاوت یا انتقاد دیگران قرار می گیرد. این اختلال در دوران نوجوانی، که مرحله ای حساس برای شکل گیری هویت و تعاملات اجتماعی است، می تواند اثرات بلندمدتی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین میزان و نوع استفاده از شبکه های اجتماعی و میزان اضطراب اجتماعی در نوجوانان انجام گرفته است. با بهره گیری از روش توصیفی-همبستگی و نمونه گیری از بین دانش آموزان نوجوان، داده ها از طریق پرسش نامه های استاندارد جمع آوری و تحلیل آماری شدند. نتایج نشان داد بین استفاده افراطی از شبکه های اجتماعی و اضطراب اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد؛ به ویژه در مواردی که کاربران نوجوان درگیر مقایسه اجتماعی، ترس از دست دادن (FOMO)، یا وابستگی به تایید اجتماعی از طریق لایک و کامنت هستند. همچنین مشخص شد نوجوانانی که به جای تعامل چهره به چهره، بیشتر در فضای مجازی وقت می گذرانند، در مهارت های بین فردی ضعیف تر عمل کرده و بیش از دیگران مستعد اضطراب اجتماعی هستند.این یافته ها بیانگر آن است که اگرچه شبکه های اجتماعی می توانند ابزار مفیدی برای ارتباط باشند، اما بدون آموزش و نظارت صحیح، می توانند زمینه ساز بروز اختلالات روانی و کاهش اعتمادبه نفس نوجوانان شوند. بنابراین، لازم است والدین، معلمان، مشاوران و سیاست گذاران آموزشی نسبت به الگوهای مصرف رسانه ای نوجوانان آگاه بوده و با اتخاذ رویکردهای مناسب، از سلامت روانی آن ها محافظت کنند. پیشنهاد می شود مداخلات آموزشی و برنامه های سواد رسانه ای در مدارس تقویت شده و نوجوانان به استفاده هدفمند، متعادل و آگاهانه از این ابزارها ترغیب شوند.

کلیدواژه ها:

شبکه های اجتماعی ، اضطراب اجتماعی ، نوجوانان ، سلامت روان ، سواد رسانه ای ، تعامل مجازی