بررسی نقش خانواده و مدرسه در شکل گیری خودباوری و انگیزه تحصیلی دانش آموزان ابتدایی

دوره ی ابتدایی به عنوان نخستین و پایه ای ترین مرحله از آموزش رسمی هر فرد، نقش بنیادینی در شکل گیری شخصیت، نگرش ها، باورها و انگیزه های درونی او ایفا می کند. این دوره نه تنها آغاز فرآیند یادگیری مفاهیم علمی و مهارتی است، بلکه بستر رشد عاطفی، اجتماعی و روانی کودکان نیز به شمار می آید. یکی از مولفه های اساسی در شکل گیری موفقیت تحصیلی و فردی دانش آموزان در این مرحله، «خودباوری» و «انگیزه تحصیلی» است؛ دو عاملی که پیوندی تنگاتنگ با یکدیگر دارند و می توانند مسیر رشد و تعالی کودک را هموار یا برعکس، با مانع مواجه کنند. خودباوری به معنای ایمان و اعتماد فرد به توانایی ها، قابلیت ها و ارزشمندی های شخصی خویش است. کودکی که خود را توانمند و ارزشمند بداند، در مواجهه با چالش ها و مسائل تحصیلی با جسارت و پایداری بیشتری عمل می کند، شکست ها را فرصتی برای یادگیری می داند و برای دستیابی به اهدافش تلاش پیوسته نشان می دهد. از سوی دیگر، انگیزه تحصیلی نیروی محرکه ای است که کودک را به یادگیری فعالانه، تلاش مستمر، و مشارکت در فعالیت های آموزشی سوق می دهد. نبود انگیزه، حتی در کودکانی که توانایی های شناختی خوبی دارند، می تواند به افت تحصیلی و سرخوردگی منجر شود. در میان عوامل متعددی که بر خودباوری و انگیزه تحصیلی دانش آموزان ابتدایی تاثیرگذارند، خانواده و مدرسه به عنوان دو نهاد اصلی و مکمل تربیتی، نقشی بی بدیل دارند. خانواده به عنوان نخستین محیطی که کودک در آن رشد می کند، بنیان گذار نگرش های اولیه، احساس امنیت، و برداشت های شخصی از «خود» است.در کنار خانواده، مدرسه نیز دومین محیط اجتماعی گسترده ای است که کودک در آن، ضمن یادگیری رسمی، تجربه های اجتماعی، عاطفی و شناختی مهمی کسب می کند. در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی نقش خانواده و مدرسه در شکل گیری خودباوری و انگیزه تحصیلی دانش آموزان ابتدایی شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که خانواده و مدرسه به عنوان دو نهاد اساسی تربیتی، با تعامل و همکاری موثر می توانند نقش تعیین کننده ای در شکل گیری خودباوری و تقویت انگیزه تحصیلی دانش آموزان ابتدایی ایفا کنند و زمینه ساز موفقیت تحصیلی و رشد شخصیتی آنان شوند.

کلیدواژه ها:

انگیزه ، خودباوری ، مدرسه ، خانواده ، دانش آموزان