پرورش مهارت تفکرمنعطف درآموزش مدرسه ای

هدف این پژوهش بررسی و طراحی راهکارهایی برای پرورش مهارت تفکر منعطف در نظام آموزشی مدرسه ای است، با تاکید بر نقش این مهارت در سازگاری شناختی، حل مسئله و یادگیری خلاق در دانش آموزان. تفکر منعطف به عنوان یکی از مولفه های بنیادین در توسعه ذهنی و اجتماعی کودکان شناخته می شود و فقدان آن می تواند منجر به رفتارهای کلیشه ای، عدم تحمل تفاوت ها، و کاهش توانایی در مواجهه با موقعیت های جدید گردد.پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته با ۱۲ معلم آموزش ابتدایی و متوسطه، و مشاهده مستقیم کلاس های آموزشی جمع آوری شده اند. روند پژوهش شامل سه مرحله اصلی بوده است: شناسایی موانع تفکر منعطف در فضای مدرسه ای، استخراج مولفه های موثر در تقویت این مهارت، و تدوین چارچوب اجرایی برای معلمان.مدل تحلیل مطالب بر مبنای «تحلیل موضوعی تطبیقی» طراحی شده است که بر اساس آن، الگوهای رفتاری و گفتاری دانش آموزان در موقعیت های یادگیری مختلف کدگذاری و طبقه بندی شدند. سپس، مولفه های موثر در تفکر منعطف مانند پذیرش چندگانگی دیدگاه ها، تاخیر در قضاوت، و توانایی تغییر رویکرد ذهنی مورد تحلیل قرار گرفتند.نتایج پژوهش نشان می دهد که فضای آموزشی فعلی به ویژه در کلاس های پرجمعیت و با تمرکز بر حافظه محوری، فرصت های کمی برای شکل گیری تفکر منعطف فراهم می کند. با این حال، معلمان قادرند با بهره گیری از راهبردهایی چون طراحی فعالیت های باز، استفاده از داستان های چندوجهی، و تشویق به پرسش گری، زمینه رشد این مهارت را ایجاد کنند. در پایان، چارچوبی پیشنهادی شامل ۵ محور اجرایی برای معلمان ارائه شده است که می تواند به عنوان مبنایی برای اصلاح برنامه درسی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

پرورش ، تفکر منعطف ، آموزش مدرسه ای