تحلیل روند کنترل نما و سیما در ساخت وسازهای شهری همدان با تاکید بر حفظ هویت معماری منطقه ای

نما و سیمای شهری به عنوان یکی از کلیدی ترین مولفه های هویت بخش شهر، نه تنها بازتاب دهنده فرهنگ، تاریخ و ارزش های اجتماعی یک منطقه است، بلکه در شکل دهی به تجربه بصری و روانی شهروندان و بازدیدکنندگان نقش اساسی ایفا می کند. در شهر همدان، با پیشینه تاریخی چند هزار ساله و معماری غنی که ریشه در اقلیم سرد و کوهستانی، مصالح بومی مانند آجر و سنگ و الگوهای تزئینی سنتی دارد، حفظ هویت معماری منطقه ای در فرآیند ساخت وسازهای شهری از اهمیت استراتژیک برخوردار است. این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع علمی و معتبر، به بررسی روندهای کنونی مدیریت و کنترل نما و سیما در ساخت وسازهای شهری همدان پرداخته و چالش های موجود در این حوزه را شناسایی کرده است. یافته ها نشان دهنده وجود موانع متعددی از جمله فقدان ضوابط یکپارچه و دقیق، ناهماهنگی میان نهادهای متولی نظیر شهرداری، اداره کل میراث فرهنگی و سازمان نظام مهندسی، و کمبود آگاهی تخصصی در میان طراحان، سازندگان و مالکان نسبت به ارزش های معماری بومی است. این موانع به آشفتگی بصری در منظر شهری و تضعیف هویت معماری همدان منجر شده اند. برای مثال، استفاده گسترده از مصالح غیربومی مانند شیشه و کامپوزیت و تقلید از سبک های معماری غیرمرتبط با فرهنگ منطقه، به کاهش پیوند میان نماهای جدید و هویت تاریخی شهر انجامیده است. این پژوهش با تحلیل اسنادی و بررسی مطالعات پیشین، راهکارهایی نوین و کاربردی ارائه می دهد که شامل تدوین دستورالعمل های جامع مبتنی بر ویژگی های معماری بومی، تقویت نظام نظارت با بهره گیری از فناوری های نوین مانند مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM)، و اجرای برنامه های آموزشی هدفمند برای افزایش آگاهی ذی نفعان است. علاوه بر این، سیاست های تشویقی مانند ارائه مشوق های مالی برای استفاده از مصالح بومی و الگوهای سنتی پیشنهاد شده است. هدف این پژوهش، ارائه چارچوبی عملیاتی برای اداره معماری و شهرسازی شهرداری همدان است تا با تقویت نظارت و هدایت طراحی نماها، هویت معماری منطقه ای حفظ و منظر شهری همدان به عنوان جلوه ای از فرهنگ و تاریخ این شهر بازآفرینی شود. این راهکارها می توانند به ایجاد شهری منسجم، پایدار و هویت مند کمک کنند که نه تنها نیازهای عملکردی شهروندان را برآورده می کند، بلکه حس تعلق به مکان و افتخار به میراث فرهنگی را در جامعه تقویت می نماید.

کلیدواژه ها:

هویت معماری ، نما و سیمای شهری ، مصالح بومی ، مدیریت شهری