جستاری بر مفهوم معماری بومی مازندران در دوره معاصر (نمونه موردی: شهر ساری)

بیان مسئله: پیدایش معماری بومی، خروجی کالبدی تعامل مولفه های جغرافیایی با مولفه های انسانی هر بوم است. در دوران سنتی، این تعامل، در یک فرایند تکاملی به پیش می رفت؛ اما با گذار از سنت به مدرنیته، این پیشرفت، دچار تحول شد. مولفه های سازنده بوم چیست و چگونه در دوره های مختلف بر شکل گیری معماری بومی استان مازندران تاثیر می گذارند؟هدف پژوهش: شناسایی مولفه های سازنده بوم و تاملی بر مفهوم معماری بومی خطه مازندران در دوره معاصر، هدف این پژوهش است. در این راستا، استخراج معیارها و زیرمعیارهای موثر بر پیدایش مصادیق کالبدی معماری بومی، اهداف فرعی بوده است.روش پژوهش: این پژوهش با رویکرد کیفی و با انتخاب شهر ساری به عنوان نمونه موردی، به شیوه تاریخی-تحلیلی انجام شده است. از فراترکیب ادبیات موضوع در بستر نرم افزار ۲۰ MaxQDA برای شناسایی معیارها و زیرمعیارهای موثر بر پیدایش معماری بومی و از مقایسه زوجی، برای محاسبه وزن زیرمعیارها استفاده شده است. با نمونه گیری هدفمند و انجام مطالعات اسنادی و مشاهدات میدانی، مفهوم معماری بومی معاصر در خطه مازندران با بهره برداری ترکیبی از رویکردهای تحلیل درون سامانه ای و برون سامانه ای تشریح شده است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش به شناسایی ۴۳ زیرمعیار سازنده بوم ذیل ۵ معیار در خوشه جغرافیایی و ۷ معیار در خوشه انسانی منتج شده است. در نتیجه تحلیل های درون سامانه ای محله آب انبار نو در زمان خود ۶۶. ۶۲۸ امتیاز و محله بخش هشت در دوره معاصر ۶۶ .۱۹۷ امتیاز کسب کرده است. مقایسه برون سامانه ای این دو محله نشان داده که ناسازگاری مصادیق کالبدی دوره معاصر شهر ساری در ۲۱ زیرمعیار از ۴۳ زیرمعیار سازنده بوم از جمله زیرمعیارهای بارش و رطوبت، تابش و دما، وزش باد و تهویه و... از خوشه معیارهای جغرافیایی و زیرمعیارهای عادات و هنجارها، عرف و اخلاق، آداب و رسوم و... از خوشه معیارهای انسانی موجب ناهماهنگی معماری این دوره با مولفه های معماری بومی شده است.

کلیدواژه ها:

معماری بومی ، انسان معاصر ، بوم ، دوره معاصر ، مازندران ، ساری