رنگ طبیعت بر تار و پود: بررسی گیاهان رنگ زا در بافته های سنتی

این مقاله به بررسی رنگرزی طبیعی با گیاهان در بافت فرش و گلیم می پردازد و ارتباط تنگاتنگ میان صنایع دستی و علوم گیاهی را برجسته می کند. در این پژوهش، ابتدا به معرفی مهم ترین گیاهان رنگ زا در رنگرزی سنتی ایران، از جمله روناس (برای رنگ های قرمز)، نیل (برای آبی)، پوست گردو (برای قهوه ای) و اسپرک (برای زرد) پرداخته شده است. سپس، شیوه های استخراج و تثبیت رنگ از این گیاهان، شامل آماده سازی، استخراج، دندانه دادن (با استفاده از موادی نظیر زاج سفید) و فرآیند رنگرزی تشریح می شود.در ادامه، مقاله به تفاوت طیف های رنگی در مناطق مختلف ایران اشاره می کند که ناشی از عوامل گوناگونی مانند گونه های گیاهی بومی، ترکیب خاک و آب، و روش های سنتی رنگرزی هر منطقه است. در نهایت، موضوع پایداری رنگ های طبیعی در برابر نور و زمان مورد بررسی قرار می گیرد. با وجود چالش های احتمالی در برابر عوامل محیطی، تاکید می شود که با رعایت اصول صحیح رنگرزی و دندانه دادن مناسب، این رنگ ها از پایداری قابل قبولی برخوردارند و به بافته های سنتی ایران جلوه ای اصیل و ماندگار می بخشند. این مقاله نشان می دهد که رنگرزی طبیعی، فراتر از یک تکنیک، هنری است که به حفظ میراث فرهنگی و محیط زیست کمک می کند.

کلیدواژه ها:

رنگرزی طبیعی ، گیاهان رنگ زا ، فرش ، گلیم ، صنایع دستی ، روناس ، نیل ، پوست گردو ، اسپرک ، تثبیت رنگ ، دندانه دادن ، پایداری رنگ ، میراث فرهنگی