مطالعه تاثیر عدالت کیفری در کاهش تکرار جرم و بهبود فرایند دادرسی

نظام دادرسی کیفری در ایران با چالش هایی نظیر طولانی شدن روند رسیدگی، اشکال در تبادل اطلاعات میان مراجع قضایی و مشکلات ناشی از بازداشت های ناعادلانه مواجه است. هدف این تحقیق، تحلیل نقش سازوکارهای عدالت کیفری در بهبود فرایند دادرسی و ارائه پیشنهادهایی برای ارتقای کارایی، شفافیت و انصاف در رسیدگی به دعاوی کیفری در نظام حقوقی کشور است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با روش مطالعه اسنادی صورت گرفته است. منابع مورد استفاده شامل مقالات علمی منتشرشده در پایگاه های معتبر ایرانی (مانند سیویلیکا، مجلات دانشگاهی حقوق و پایان نامه های مرتبط) و اسناد حقوقی داخلی و بین المللی بوده اند. به علاوه، برای استخراج داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده تا موانع موجود و اقدامات موثر در حوزه عدالت کیفری شناسایی شوند. نتایج نشان می دهد که بهره گیری از فناوری های قضایی به ویژه سیستم مدیریت پرونده قضایی با فراهم سازی دسترسی یکپارچه و لحظه ای به اطلاعات، کاهش خطاهای ثبت اسناد و هشداردهی خودکار نسبت به مهلت های قانونی، موجب تسریع روند دادرسی و افزایش دقت تصمیم گیری قضایی می شود. همچنین، نهاد عدالت ترمیمی با تاکید بر جبران خسارت های وارده و مشارکت فعال بزه دیده و بزهکار در سازوکارهای میانجی گری کیفری، بار پرونده های طولانی دادگاه را کاهش داده و امکان اصلاح رفتاری متهمان را افزایش می دهد. علاوه بر این، بررسی مقررات ماده ۵۷۸ آیین دادرسی کیفری نشان می دهد که محدودیت «تبرئه قطعی» در جبران خسارات بازداشت های ناعادلانه، با تعهدات بین المللی ایران ناسازگار است و نیازمند اصلاح برای پوشش کلیه موارد بازداشت غیرقانونی می باشد. بهبود فرایند دادرسی کیفری در ایران مستلزم تلفیق راهکارهای فناوری اطلاعات قضایی، تقویت نهادهای عدالت ترمیمی و بازنگری قانونی در مقررات مربوط به جبران خسارات است. با اجرای اصلاحات پیشنهادشده، همزمان با افزایش سرعت و کارآیی نظام قضایی، حقوق شهروندان به ویژه متهمان و بزه دیدگان بهتر تضمین خواهد شد و اعتماد عمومی به دستگاه قضایی ارتقا خواهد یافت.

کلیدواژه ها:

عدالت کیفری ، فرایند دادرسی ، فناوری قضایی ، مجازات های جایگزین