چالش های حقوقی هوش مصنوعی (AI) با تاکید بر مسئولیت مدنی و کیفری

هوش مصنوعی (AI) به سرعت در حال دگرگونی جنبه های مختلف زندگی بشر است و همزمان با فرصت های بی شمار، چالش های حقوقی قابل توجهی را نیز به همراه آورده است. این مقاله به بررسی ماهیت چندوجهی این چالش ها با تمرکز ویژه بر مسئولیت مدنی و کیفری ناشی از اقدامات سیستم های هوش مصنوعی می پردازد. با توجه به ماهیت خودمختار و گاه غیرقابل پیش بینی AI، تعیین مسئولیت در قبال خسارات وارده یا جرائم ارتکابی توسط این سیستم ها، نظام های حقوقی سنتی را با دشواری های اساسی مواجه کرده است. این مقاله با رویکردی مروری-تحلیلی، ابتدا به بررسی مفاهیم بنیادین هوش مصنوعی و چارچوب های مسئولیت در حقوق می پردازد. سپس، با استناد به ادبیات موجود و رویه های نوظهور، به تفصیل چالش های مربوط به انتساب مسئولیت کیفری (مانند فقدان عنصر معنوی یا عاملیت انسانی) و مسئولیت مدنی (مانند دشواری در اثبات تقصیر، رابطه سببیت و تعیین عامل زیان) را مورد بحث قرار می دهد. در ادامه، راهکارهای پیشنهادی از جمله تعدیل قوانین موجود، ایجاد شخصیت حقوقی الکترونیکی برای AI، توسعه نظام های بیمه ای خاص و تدوین چارچوب های اخلاقی و فنی برای توسعه و به کارگیری مسئولانه AI بررسی می شوند. نتیجه گیری این مقاله بر ضرورت اتخاذ رویکردی چندجانبه و انطباق پذیر برای مواجهه با این چالش ها تاکید دارد تا ضمن بهره گیری از مزایای هوش مصنوعی، از حقوق افراد و منافع جامعه نیز به نحو احسن صیانت شود.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، مسئولیت مدنی و کیفری ، چالش های حقوقی ، شخصیت حقوقی الکترونیکی ، اخلاق هوش مصنوعی