حاشیه نشینی و سکونتگاه های غیررسمی (نمونه موردی: شهر قزوین)

خانه که با مفاهیمی چون امنیت، محصوریت، انس و الفت، تعلق، خاطره و از این قبیل رابطه دارد موضوعی چند بعدی است. به گونه ای که می توان در آن حضور انسان، روابط اجتماعی، آیین ها، فرهنگ و آداب و رسوم را دید. در این میانه، کار معماران و شهرسازان شناخت زندگی و ترجمه آن به کالبد معماری می باشد. بدین ترتیب است که کم کم همه انسان ها زبان از یاد رفته را به یاد خواهند آورد؛ و همچنان که در طول هزاران سال تا پیش از دوران جدید زندگی کرده اند، محیط زندگی خود را منسجم و یکدست و کارآمد و زیبا خواهند ساخت.شناخت شیوه زندگی و نحوه ی سکونت مردم یکی از شروط لازم برای طراحی بافت مسکونی مناسب برای آنها می باشد و هر چه ساکنان یک محل از شرایط ویژه ای برخوردار باشند، این نیاز بیشتر خودنمایی می کند. با آغاز قرن بیست و یکم، جمعیت جهان با رشدی بسیار چشمگیر مواجه شد که با بالا بودن سهم کشورهای در حال توسعه از این رشد، این کشورها که ایران نیز جزئی از آنهاست با شهری شدن ناگهانی روبرو شدند و این مسئله پیامدهای مختلفی را در بر داشت. فقر، بیکاری، مسکن نابهنجار و محله های محروم از امکانات لازم، از پیامدهای اصلی این رشد بی رویه جمعیت بود که مدیریت شهری این کشورها تاکنون توانایی بسیار ناچیزی برای رفع این کاستی ها از خود نشان داده اند. امروزه حاشیه نشینی و سکونتگاه های غیررسمی یکی از مسائل مورد بحث بسیار مهم در شهرسازی و گسترش شهرهای ایران است که توجه بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کرده است. با اینکه ساخت وساز بر اساس الگوهای وارداتی، بدون توجه به ملاحظات اقلیمی، فرهنگی، اقتصادی و ... موضوع را بغرنج تر کرده است، اما نظرات و عملکردهای مفیدی نیز در این رهگذر ارائه شده است.در این مقاله، محلاتی از شهر قزوین به عنوان نمونه ای از محلات موردبحث، انتخاب شده است و به مسائل و راهکارهای پیشنهادی مطرح شده با نگاهی عمیق تر پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

خانه ، انسان ، محله مسکونی ، حاشیه نشینی