تاثیر فعالیت های گروهی دانش آموزمحور بر پرورش مهارت های همکاری و تفکر انتقادی در دانش آموزان ابتدایی

در نظام آموزشی امروز،پرورش مهارت های نرم به ویژه همکاری و تفکر انتقادی در دانش آموزان، به یکی از محورهای اصلی برنامه ریزی آموزشی در دوره ابتدایی تبدیل شده است. پژوهش حاضر با تمرکز بر اجرای فعالیت های گروهی دانش آموزمحور، به بررسی تاثیر این رویکرد بر رشد مهارت های مذکور در دانش آموزان پایه اول ابتدایی می پردازد. جامعه ی پژوهش شامل 30 دانش آموز کلاس اول در یک مدرسه ی دولتی در سال تحصیلی 1403–1404 بود که به مدت هشت هفته در معرض آموزش های مبتنی بر کارگروهی، بازی های فکری اشتراکی، بحث های هدایت شده و پروژه های ساده ی گروهی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها شامل دو پرسش نامه ی محقق ساخته برای سنجش میزان مشارکت، توانایی گفت وگو، تحلیل ابتدایی، و تصمیم گیری جمعی بود. روش پژوهش، نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. نتایج به دست آمده از تحلیل کمی و مشاهدات کیفی نشان داد که دانش آموزان گروه آزمایش، پس از شرکت در فعالیت های گروه محور، به طور معناداری در مهارت های همکاری با هم کلاسی ها، مشارکت در تصمیم گیری، و بیان دیدگاه های فردی در قالب جمعی رشد داشته اند. همچنین توانایی طرح پرسش، تفکر درباره ی پاسخ ها و پذیرش دیدگاه های مخالف نیز در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافته است. فعالیت های طراحی شده متناسب با ویژگی های رشدی دانش آموزان پایه اول، ضمن توجه به علاقه ها و سطح درک آن ها، توانسته اند بستری برای یادگیری عمیق و معنادار فراهم کنند که با اهداف تربیتی کلان آموزش وپرورش کشور هم راستا است. این مطالعه نشان می دهد که کلاس های ابتدایی، حتی در شرایط مدارس دولتی با امکانات محدود، ظرفیت بالایی برای رشد تفکر جمعی و انتقادی دارند، به شرط آن که نقش فعال دانش آموز در فرایند یاددهی–یادگیری جدی گرفته شود. بر همین اساس، پیشنهاد می شود فعالیت های گروهی ساختاریافته به عنوان بخشی از برنامه ی منظم کلاس های درس گنجانده شوند تا زمینه ی شکوفایی توانمندی های اجتماعی و ذهنی کودکان از همان سال های آغازین تحصیل فراهم گردد.

کلیدواژه ها:

فعالیت گروهی ، تفکر انتقادی ، همکاری ، یادگیری فعال ، پایه اول ابتدایی