تحلیل نقش تکنولوژی های نوین ساخت وساز ( bim،چاپ سه بعدی، مصالح هوشمند)در اثربخشی پروژه های معماری شهری ایلام

با رشد شتابان جمعیت شهرها و نیاز فزاینده به توسعه پروژه های معماری شهری، بهره گیری از فناوری های نوین ساخت وساز به عنوان راهبردی کلیدی در افزایش اثربخشی، کاهش هزینه ها و تسریع روند اجرایی پروژه های عمرانی مطرح شده است. پژوهش حاضر با تمرکز بر شهر ایلام، به تحلیل نقش سه فناوری نوظهور یعنی مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM)، چاپ سه بعدی و مصالح هوشمند در بهبود عملکرد پروژه های معماری شهری و بررسی امکان سنجی پیاده سازی این فناوری ها در پروژه های شهرداری می پردازد. این مقاله با استفاده از رویکردی ترکیبی تحلیلی، ابتدا به مرور ادبیات و پیشینه جهانی و ملی فناوری های مذکور پرداخته و سپس از طریق مطالعه میدانی در پروژه های منتخب شهرداری ایلام، مزایا، چالش ها و آثار احتمالی این فناوری ها بر هزینه و زمان اجرا را ارزیابی نموده است.یافته های پژوهش نشان می دهد که مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به عنوان ابزار اصلی یکپارچه سازی اطلاعات پروژه و تسهیل همکاری ذی نفعان، قادر است خطاهای طراحی-اجرا را تا حدود ۳۵ درصد کاهش داده و شفافیت فرایندها و کنترل هزینه ها را تا ۲۷ درصد ارتقاء دهد. به کارگیری چاپ سه بعدی نیز امکان تولید المان ها و قطعات سفارشی را با کاهش زمان ساخت تا ۴۰ درصد و هزینه های نیروی انسانی تا ۲۳ درصد در پروژه های منتخب شهری ایلام فراهم آورده است. مصالح هوشمند با ویژگی هایی همچون تطبیق پذیری با شرایط اقلیمی، بهبود عملکرد حرارتی و دوام سازه ها، سبب کاهش آثار منفی محیطی و صرفه جویی انرژی شده و برآورد می شود مصرف انرژی سرمایشی در پروژه های نمونه، تا ۱۸ درصد کاهش یابد.تحلیل امکان سنجی پیاده سازی این فناوری ها، نشانگر آن است که اگرچه آگاهی فنی و بستر اجرایی در شهرداری ایلام هنوز با چالش های زیرساختی، محدودیت منابع مالی و مقاومت سنتی برخی ذی نفعان مواجه است، اما اجرای پایلوت پروژه ها در زمینه BIM و چاپ سه بعدی در فازهای ابتدایی، نتایج قابل توجهی در بهبود کنترل پروژه، کاهش زمان توقف های اجرایی، و افزایش رضایت بهره برداران به همراه داشته است. همچنین مقایسه داده ها با استانداردهای بین المللی و پروژه های مشابه در شهرهای پیشرو کشور، حاکی از آن است که انتقال تجربه و بومی سازی فناوری های جدید در ایلام، قابلیت افزایش بهره وری، کاهش ریسک و طراحی بهینه را داراست.در نهایت، پژوهش توصیه می نماید که ضمن تقویت آموزش و ارتقاء مهارت های نیروی انسانی، تدوین دستورالعمل های بومی، ایجاد نظام ارزیابی و پایش دیجیتال، و بسترسازی برای توسعه همکاری های فناورانه با شرکت ها و دانشگاه های تخصصی، زمینه اجرای گسترده تر این فناوری ها در پروژه های آینده شهرداری ایلام فراهم شود. پیاده سازی روشمند فناوری های نوین ساخت وساز، نه فقط به عنوان فرصت فنی-اقتصادی، بلکه به مثابه ضرورت راهبردی برای تحقق معماری شهری هوشمند، پایدار و تاب آور در مقیاس کلان شهرهای ایران قابل تحلیل است.

کلیدواژه ها:

BIM ، چاپ سه بعدی ، مصالح هوشمند ، پروژه های معماری شهری ، مدیریت شهری ایلام ، هزینه اجرا ، زمان بندی پروژه ، فناوری ساخت وساز