نقش اضطراب تحصیلی در افت عملکرد دانش آموزان: از عوامل زمینه ساز تا راهکارهای مداخله ای

اضطراب تحصیلی به عنوان یکی از شایع ترین اختلالات هیجانی در میان دانش آموزان، نقش تعیین کننده ای در عملکرد تحصیلی، سلامت روان و پیشرفت آموزشی آنان ایفا می کند. هدف این پژوهش، بررسی ابعاد روان شناختی و اجتماعی اضطراب آزمون، عوامل موثر بر بروز آن، و تاثیرات آن بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان با تکیه بر تازه ترین یافته های علمی است. این مطالعه به روش توصیفی-تحلیلی و با مرور نظام مند منابع پژوهشی داخلی و بین المللی (منتشرشده از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴) انجام شد. داده ها از منابع معتبری همچون پایگاه های ERIC، Scopus، ScienceDirect، Civilica و گزارش های PISA استخراج و تحلیل شد. یافته ها نشان دادند که اضطراب آزمون با افت عملکرد تحصیلی همبستگی منفی معناداری دارد، به ویژه در دروس چالش برانگیزی مانند ریاضیات. همچنین، تفاوت های جنسیتی قابل توجهی در سطح اضطراب گزارش شد؛ به طوری که دختران اضطراب بیشتری تجربه می کنند، اما پسران در برخی حوزه ها عملکرد بهتری دارند. از جمله دیگر عوامل موثر بر اضطراب می توان به ساختار نمره محور نظام آموزشی، سبک های مقابله ای ناکارآمد، و فشارهای خانواده و مدرسه اشاره کرد. در بخش پایانی، با تکیه بر نتایج نظری و میدانی، راهکارهایی همچون آموزش مهارت های مطالعه، مداخلات شناختی–رفتاری، اصلاح الگوی ارزشیابی، و تقویت حمایت روانی در مدرسه و خانواده به عنوان راهبردهای موثر در کاهش اضطراب تحصیلی پیشنهاد شده است. این نتایج می توانند راهگشای سیاست گذاران آموزشی، مشاوران و معلمان در ارتقاء سلامت روان و بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان باشند.

کلیدواژه ها:

اضطراب تحصیلی ، اضطراب آزمون ، عملکرد تحصیلی ، روان شناسی یادگیری ، سبک های مقابله ای