خانه ناامن: روایت جامعه شناسان و روان شناسان از خشونت خانگی روانی و جسمانی علیه زنان

خشونت خانگی، به ویژه در اشکال روانی آن، نوعی سلطه خاموش است که نه تنها مرزهای خانواده، بلکه مرزهای هویت، ادراک و سلامت روان زن را در هم می شکند. این پدیده در پوشش مناسبات صمیمی، از دل روابط عاطفی زاده می شود، اما با ساختارهای نابرابر اجتماعی و فرهنگی تغذیه می گردد و در نهایت به شکلی مزمن و عادی شده در حیات روزمره قربانی نهادینه می شود. این پژوهش با هدف واکاوی روایت های روان شناسان و جامعه شناسان درباره خشونت خانگی روانی و جسمانی علیه زنان، درصدد است تا ابعاد پنهان این پدیده را در بسترهای اجتماعی و فردی مورد تحلیل قرار دهد. روش پژوهش کیفی و مبتنی بر رویکرد روایت پژوهی است. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با پنج متخصص آشنا با موضوع خشونت خانگی گردآوری شده و با استفاده از تحلیل محتوای مضمون محور مورد بررسی قرار گرفته اند. مشارکت کنندگان به صورت هدفمند و با توجه به سابقه پژوهشی و تجربی در زمینه مسائل روانی و اجتماعی زنان انتخاب شده اند. یافته ها نشان می دهند که خشونت روانی، به رغم نامرئی بودن، آثار مخرب تر و ماندگارتری نسبت به خشونت جسمانی دارد و در بستری از ساختارهای مردسالار، آموزه های فرهنگی، سکوت اجتماعی، وابستگی اقتصادی و ناتوانی نهادهای حمایتی بازتولید می شود. روایت ها حاکی از آن اند که قربانیان اغلب دچار شرم، خودسرزنش گری، فروپاشی هویتی و درماندگی روانی می شوند و در خروج از چرخه خشونت ناتوان هستند. این پژوهش بر ضرورت تحول فرهنگی، تقویت حمایت های قانونی، آموزش عمومی و توانمندسازی زنان برای مقابله با خشونت تاکید دارد و نشان می دهد که تنها با شناخت عمیق ابعاد روانی و اجتماعی خشونت خانگی می توان به طراحی سیاست های پیشگیرانه و مداخله گرایانه موثر دست یافت.

کلیدواژه ها:

جامعه شناسان ، خشونت خانگی ، خشونت روانی ، روان شناسان ، زنان