تحلیل نقش شهرداری در مدیریت منابع آب و فضای سبز شهری با رویکرد جغرافیای زیست محیطی

این پژوهش با هدف تحلیل نقش شهرداری در مدیریت منابع آب و فضای سبز شهری با رویکرد جغرافیای زیست محیطی انجام شده است تا ابعاد مختلف تاثیرگذاری مدیریت شهری بر بهینه سازی مصرف منابع طبیعی و ارتقای کیفیت زندگی شهری را مورد بررسی قرار دهد. با استفاده از رویکرد ترکیبی کمی و کیفی، داده ها از طریق پرسشنامه های تخصصی به دست آمده از کارشناسان و مدیران شهرداری، مصاحبه های نیمه ساختاریافته و تحلیل داده های مکانی با استفاده از سامانه GIS جمع آوری و تحلیل گردیدند. تحلیل آماری نشان داد که شاخص هایی همچون پوشش خدمات فضای سبز، دسترسی به منابع آب، کارایی شبکه های آبیاری و کیفیت نگهداری فضای سبز تاثیر معناداری بر رضایت شهروندان و عملکرد شهرداری دارند و نابرابری فضایی و کمبود هماهنگی بین واحدهای شهری، چالش های اصلی در مدیریت این منابع به شمار می روند. نتایج تحلیل مکانی بیانگر تمرکز خدمات فضای سبز و منابع آب در مناطق مرکزی و شمالی شهر و ضعف توزیع در مناطق حاشیه ای بود که با کاهش کیفیت محیط زیست و افزایش مشکلاتی مانند آلودگی هوا و اثرات گرمای شهری همراه است. بررسی شاخص های مدیریت منابع آب نیز نشان داد که کارایی پایین شبکه های آبیاری و هدررفت بالای آب در برخی مناطق، موجب فشار مضاعف بر منابع آب و افزایش مصرف سرانه شده است. تحلیل های کیفی با تاکید بر ضعف زیرساخت های آبی، کمبود داده های مکانی به روز، نبود هماهنگی بین بخشی و کم رنگ بودن مشارکت مردمی، ضرورت توسعه سامانه های اطلاعات مکانی یکپارچه و استفاده از فناوری های نوین پایش منابع را برجسته کردند. همچنین مشارکت و آموزش شهروندان به عنوان عامل کلیدی در بهبود نگهداری فضای سبز و مدیریت بهینه منابع معرفی شد. وزن دهی عوامل موثر با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی اولویت هایی مانند پوشش خدمات فضای سبز، کارایی مدیریت منابع آب، کیفیت نگهداری و رضایت شهروندان را مشخص کرد که می تواند راهنمای برنامه ریزی های آتی باشد. در مجموع، پژوهش نشان می دهد که مدیریت یکپارچه، مبتنی بر داده های دقیق مکانی و همکاری همه جانبه میان بخش های مختلف شهرداری و شهروندان، برای حفظ منابع آب و فضای سبز شهری حیاتی است و باید به عنوان استراتژی کلیدی در سیاست گذاری های شهری اتخاذ شود. این مطالعه با توجه به افزایش فشارهای جمعیتی و تغییرات اقلیمی، اهمیت توجه به توسعه پایدار و عدالت فضایی در توزیع خدمات را برجسته می کند و پیشنهاد می دهد که به کارگیری فناوری های نوین و افزایش مشارکت مردمی، ضمن بهبود کارایی مدیریت منابع، می تواند به حفظ محیط زیست و ارتقای کیفیت زندگی شهری منجر شود. همچنین، این پژوهش چارچوبی علمی و کاربردی برای تصمیم گیری های مدیریتی فراهم می آورد که می تواند در سایر کلانشهرها و مناطق شهری با ویژگی های مشابه نیز مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

شهرداری ، مدیریت منابع آب ، فضای سبز شهری ، جغرافیای زیست محیطی ، GIS ، پایداری شهری ، مدیریت فضایی