بررسی رابطه فقر و مسئولیت کیفری از منظر حقوق کیفری و جرم شناسی

فقر می تواند تاثیر قابل توجهی بر مسئولیت کیفری داشته باشد اساس اقداماتی که فرد مرتکب شده است تعیین می شود، فقر می تواند این مسئله را پیچیده کند. فقر می تواند موجب شود که یک فرد تحت فشار قرار گیرد و به اعمالی متوسل شود که در غیر این صورت از آنها اجتناب می کرد، و همچنین ممکن است فرصت های آموزشی و شغلی کمتری برای یک فرد فقیر وجود داشته باشد که منجر به احتمال ارتکاب جرایم بیشتری می شود. جرم یک پدیده ای نامطلوب اجتماعی است که وقوع و رشد آن امنیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره را تهدید می کند و منجر به تحمیل هزینه های بالایی به جامعه و دولت ها خواهد شد. جرم عملی است که از سوی انسان ها در جامعه وقوع می یابد و چون نمی توان از تاثیر متقابل انسان و جامعه در یکدیگر اغماض کرد، ناچار باید برای اتخاذ سیاست کیفری صحیح به عوامل متعددی توجه داشت؛ زیرا بسیاری از عوامل فقر از قبیل پایین بودن سطح معلومات و درآمدها، بی عدالتی در توزیع ثروت، تعلیم و تربیت اشتباه، معاشرت با بزهکاران و قاچاقچیان جنایتکار سبب می شود که افراد ساده لوح به تباهی کشیده و به راهی هدایت شوند که پایان آن زندان و محرومیت های اجتماعی است. از سوی دیگر وضع عادلانه توزیع و تقسیم ثروت، تعلیم و تربیت صحیح، روابط اجتماعی سالم و منظم و مهمتر از همه تعلیمات اخلاقی و مذهبی از مواردی هستند که مانع وقوع بسیاری از جرایم می شوند. حال باید پرسید که آیا فقر به خودی خود می تواند فرد را از مجازات نجات دهد و رافع مسئولیت کیفری باشد؟ به طور کلی وضعیت اقتصادی و فقر متهم در حقوق کیفری ایران مستقیما تاثیری بر مسئولیت کیفری ندارد اما در اجرای مجازات ها و تعیین میزان آن ممکن است مورد توجه دادگاه قرار گیرد و این امر اختصاصا در اختیار قضات است و قانونی در این خصوص به صراحت وجود ندارد. لذا در این مقاله به مسئولیت کیفری فقرا پرداخته ایم.

کلیدواژه ها:

جرم ، مسئولیت کیفری ، فقر