بطلان و فسخ نکاح در فقه و حقوق ایران: رویکردی آسیب شناسانه به آثار و تبعات

نکاح به عنوان یکی از عقود مهم و پایه های در نظام حقوقی و فقهی ایران، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این عقد نه تنها رابطه ای حقوقی میان زن و مرد ایجاد می کند، بلکه بنیان خانواده و نظم اجتماعی بر آن استوار است. با این حال، وقوع مواردی همچون بطلان یا فسخ نکاح می تواند آثار و پیامدهای متعددی بر روابط زوجین و وضعیت حقوقی آنان داشته باشد. بطلان و فسخ نکاح از مفاهیم کلیدی در نظام حقوقی و فقهی ایران است که هر یک آثار متفاوتی بر روابط زوجین و حقوق و تکالیف ناشی از نکاح دارند. بطلان نکاح، که ناشی از عدم تحقق شرایط اساسی صحت عقد است، رابطه زوجیت را از ابتدا بی اعتبار کرده و آثار آن را از بین می برد، در حالی که فسخ نکاح، انحلال عقد صحیح به دلیل عیوب قانونی یا قراردادی است که از زمان تحقق فسخ اثر می گذارد. این پژوهش به بررسی تفصیلی آثار فقهی مانند وضعیت فرزند، ارث و نفقه و آثار حقوقی مانند استرداد مهریه و عواقب قراردادی می پردازد و تفاوت های این دو مفهوم را از منظر نظام حقوقی ایران روشن می کند. هدف اصلی، ارائه تصویری شفاف از جایگاه و آثار بطلان و فسخ نکاح در حقوق ایران با توجه به مبانی شرعی و قانونی است.

کلیدواژه ها:

فقه ، حقوق ، بطلان ، نکاح ، سیستم حقوقی ایران