کاربرد اصول لفظیه در حقوق مدنی ایران

اصول لفظیه به مجموعه قواعد و اصولی اطلاق می شود که به تفسیر و فهم معانی واژه ها و عبارات در متون قانونی کمک می کند. در حقوق مدنی این اصول نقش مهمی در تعیین مفهوم و مصداق قوانین ایفا می کنند. در این تحقیق با الهام از سگال، قلم و روح اندیشمندان و نویسندگان حاذق به بررسی اصول لفظیه، اهمیت آن در قانون مدنی و نمونه هایی از کاربرد آنها در نظام کنونی پرداخته و گذری بر تعامل و ضرورت این اصول با رشد روز افزون جامعه علمی-اسلامی حقوق مدنی ایران خواهیم پرداخت. در مقام نخست به تعریف اصول لفظیه می پردازیم: ساده ترین تعریف از این مبحث هرگاه در نتیجه تکلم گوینده شک کنیم در معنا و مفهوم رجوع می شود به اصول لفظیه. مجرای اصل لفظی مواردی است که مراد گوینده روشن نیست، بنابراین جاییکه مراد گوینده معلوم است، لیکن چگونگی اراده، مشکوک می باشد جاری نمی شود. برای مثال: اصل عدم قرینه در مواردی که مراد از لفظ روشن است، اما حقیقت یا مجاز بودن آن مشکوک می باشد، جاری نمی شود تا در پرتو آن حقیقی بودن استعمال اثبات گردد، بلکه مجرای آن جایی است که احتمال اراده یکی از دو معنای حقیقی و مجازی آن داده شود، لیکن تعیین آن برای ما ممکن نباشد. در چنین موردی با اجرای اصل عدم قرینه، معنای حقیقی متعین می گردد. ما در این مقاله به دنبال آن هستیم تا کاربرد اصول لفظیه در حقوق مدنی ایران را بررسی نمائیم.

کلیدواژه ها:

اصول لفظیه ، اصول فقه ، اصل حقیقت ، اصل اطلاق