زبان و ادبیات فارسی و هوش مصنوعی

با گسترش روزافزون فناوری های نوین، به ویژه هوش مصنوعی، حوزه های علوم انسانی نیز وارد مرحله ای نوین از تحول و بازاندیشی شده اند. زبان و ادبیات فارسی به عنوان گنجینه ای غنی از معنا، تاریخ، احساس و فرهنگ، امروز در برابر ظرفیت های شگفت انگیز هوش مصنوعی قرار گرفته است؛ ظرفیت هایی که نه تنها ابزار تحلیل، دسته بندی و پردازش متون را فراهم کرده اند، بلکه امکان بازتولید خلاقانه محتواهای ادبی را نیز پدید آورده اند. در این مقاله، تلاش شده است تا تعامل میان ادبیات فارسی و فناوری های هوشمند مورد بررسی قرار گیرد؛ از پردازش زبان طبیعی در تحلیل متون کلاسیک و معاصر گرفته تا تولید شعر، نثر و داستان با الگوریتم های هوشمند. یکی از محوری ترین مباحث در این راستا، بررسی ظرفیت های مدل های زبانی مانند GPT در درک و تولید زبان فارسی، تشخیص سبک های ادبی، تحلیل محتوای بلاغی و همچنین بازسازی ساختارهای معنایی در متون ادبی است. همچنین به چالش های اخلاقی و فرهنگی در به کارگیری هوش مصنوعی در حوزه زبان و ادبیات نیز پرداخته شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بهره گیری از هوش مصنوعی می تواند در آموزش، پژوهش، تولید محتوای خلاقانه و حتی حفظ میراث ادبی فارسی، نقش برجسته ای ایفا کند. با این حال، باید توجه داشت که جایگاه انسان، معنا و تجربه زیسته در ادبیات، قابل جایگزینی کامل با فناوری نیست. این مقاله بر ضرورت تعامل متوازن میان انسان و ماشین در عرصه ادبیات تاکید می ورزد و مسیرهای پژوهشی آینده را نیز پیشنهاد می دهد.

کلیدواژه ها:

ادبیات فارسی ، هوش مصنوعی ، پردازش زبان طبیعی