مطالعه نقشه های ذهنی یادگیری دانش آموزان در مبحث پیوندهای یونی و ترکیبات یونی در شیمی دبیرستان با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری

پیشینه و اهداف: هدف این پژوهش، بررسی مفاهیم تشکیل دهنده ی مبحث پیوند یونی و ترکیب های یونی (شیمی پایه ۱۲) با روش مدل سازی معادلات ساختاری در قالب یک نقشه مفهومی است. روش ها: این پژوهش بنیادی، توصیفی- همبستگی است. تعداد ۲۰۸ نفر از دانش آموزان شهرستان های قم، ورامین و کوهدشت به روش نمونه گیری در دسترس در این پژوهش شرکت کردند. ابزار پژوهش یک آزمون محقق ساخته ۳۵ سوالی بود که روایی محتوایی و صوری آن بررسی و پایایی آن با روش ضریب آلفا کرونباخ ۹۳۴/۰ به دست آمد. ابتدا با روش تحلیل عامل هفت مفهوم اصلی این مبحث به دست آمد. سپس مدل فرضی یا نقشه ذهنی این مفاهیم طراحی شد و با روش تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: هفت عامل موجود در مدل تجربی نهایی عبارت اند از: نام گذاری اتم ها، یون ها و تاثیر آن بر واکنش پذیری؛ نام گذاری یون ها و تغییرات شعاع یونی در جدول تناوبی؛ پیوند یونی و خواص ترکیبات یونی؛ خواص ترکیبات یونی و تعریف انرژی شبکه؛ خواص ترکیبات یونی، تشخیص آنها و عوامل موثر بر انرژی شبکه بلور؛ خواص و ویژگی های یون های چنداتمی و ترکیبات یونی و عامل هفتم فرمول شیمیایی ترکیبات یونی. مقدار برآورد یا ضریب بتا برای روابط مستقیم برای مدل در محدوده ۰.۱۶۳ تا ۰.۴۷۳ به دست آمد. برازش مدل با شاخص های مختلف مانند RMR، GFI و AIC انجام گرفت که مقدار این شاخص ها به ترتیب عبارتنداز: ۰.۰۳۲، ۰.۹۹ و ۵۳.۲۲۴. نتیجه گیری: این مدل سلسله مراتب مفاهیم و چگونگی ارتباط هر یک از این هفت عامل را نشان می دهد و این نتایج می تواند علاوه بر تدریس دبیران، مورد استفاده مولفان کتاب درسی و طراحان آزمون های نهایی و سراسری نیز قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

پیوند یونی ، ترکیب یونی ، نقشه مفهومی ، شیمی دبیرستان ، مدل سازی معادلات ساختاری ، آموزش شیمی