محوطه ۰۸۹ چم شیر، استقرارگاهی از قرون میانی و متاخر اسلامی در حوزه زاگرس جنوبی

هم زمان با آغاز پروژه سدسازی در منطقه چم شیر، فعالیت های باستان شناختی آن هم رنگ وبوی ویژه ای به خود گرفت. کشف محوطه های اسلامی از سده های میانی تا قرون متاخر به همراه سایر کشفیات، زمینه کاوش های علمی منطقه را فراهم کرد. مطالعات انجام شده در منطقه، شرایط مطلوب جغرافیایی و وجود عارضه های طبیعی خاص مانند مسیر عبور رودخانه زهره و داشتن دامنه هایی سرسبز که در نیمه دوم سال جلوه بهتری را به محیط پیرامون می دهند، از علل اصلی سکونت در محوطه ۰۸۹ و مکانی مطلوب برای جوامع کوچ رو با جابه جایی عمودی می دانند. شواهد باستان شناحتی به دست آمده از محوطه ۰۸۹ چم شیر از کاوش با روش کانتکست، در سال ۱۴۰۱ ه‍.ش. (یافته های معماری و سفال ) و تجزیه و تحلیل آن ها، بازتاب نوعی استقرار نیمه موقت متعلق به جامعه ای کوچ رو با شیوه معیشت مبتنی بر دامپروری به همراه کشاورزی دیم است. وجود بقایای معماری مرتبط با این سبک زندگی که شامل فضای سکونت انسان و محل نگه داری دام به همراه ساختارهای پیرامونی آن ها و یافته های سفالی که باتوجه به فرم، کیفیت ساخت و کاربرد احتمالی، ارتباط این مجموعه های معماری را با شیوه مذکور بیشتر تایید می کنند، شواهدی از این سبک زندگی می باشند. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به دوره های سکونت، سبک زندگی رایج و آگاهی از برهمکنش های محوطه و جامعه پیرامونی آن با سایر مناطق، اقدام به مطالعه گونه شناختی و گاهنگاری مقایسه ای یافته های کاوش با سایر مناطق پیرامونی کرده که در راستای پاسخ گویی به پرسش هایی ازقبیل: چگونگی و نحوه ارتباطات در برهمکنش ها، چگونگی تاریخ گذاری یافته های فرهنگی منقول و غیرمنقول و... است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و انجام مطالعات تطبیقی صورت گرفت. محوطه ۰۸۹، شامل پنج واحد ساختمانی مجزا با ابعاد گسترده بود که دو واحد ساختمانی با ساختار معماری تقریبا یکسان در کاربرد مواد خام و شیوه ساخت از دل خاک نمایان شد. در این واحدهای معماری، انواع سفال های نوع استخر، سفال های منقوش بدون لعاب اسلامی، سفال لعاب دار و سفال های ساده دوران اسلامی مشابه نمونه های به دست آمده از منطقه فارس، خوزستان، کرمان و چهارمحال وبختیاری هم راستا با مطالعه واحدهای معماری منجر به گاهنگاری نسبی محوطه از قرون میانی تا سده های متاخر اسلامی گردید.

کلیدواژه ها:

چم شیر ، محوطه ۰۸۹ ، قرون میانی و متاخر اسلامی ، کوچ نشینی و کشاورزی نیمه موقت