تاثیر ساخت اطلاعی، نقش دستوری، ساخت نحوی بر پسایندسازی در زبان کردی سورانی

هدفی که در این پژوهش پیکره محور دنبال می شود بررسی تاثیر ساخت اطلاعی، نقش دستوری، ساخت نحوی، نوع فعل، وزن دستوری و معرفگی بر فرایند پسایندسازی در زبان کردی گفتاری سورانی لهجه جافی است. ازآنجا که زبان کردی از خانواده زبان های ایرانی است، همانند زبان فارسی، زبانی فعل پایان است. جمله های فعل پایان در زبان کردی جمله های بی نشان به شمار می روند؛ اما در زبان گفتاری تمایل بیشتری به تولید جمله های نشان دار و پسایندسازی برخی از سازه ها مشاهده می شود. در این پژوهش باتکیه بر پیکره گفتاری زبان کردی برگرفته از مجموعه قصه های فولکلور (احمدی، ۱۳۹۹) و تحلیلی داده بنیاد، عامل های موثر و شناخته شده پژوهشگران دیگر بر فرایند پسایندسازی در زبان کردی را بررسی کردیم و نشان دادیم که در این زبان سازه هایی با ساخت نحوی گروه حرف اضافه ای در نقش نحوی مفعول غیرمستقیم و قید مکان با ساخت اطلاعی نو در زبان گفتاری در جایگاه پس از فعل قرار می گیرند و پسایند می شوند. درباره سازه مسند نیز نوع فعل ربطی از عوامل موثر بر پسایندشدگی این سازه است. سازه های مفعول مستقیم، فاعل، قید مقدار و قید کیفیت به جز در مواردی محدود که می توان آن ها را نادیده گرفت، از این اصل پیروی نمی کنند. دو عامل وزن دستوری و معرفگی نیز نقشی موثر بر این فرایند در زبان کردی ندارند.

کلیدواژه ها:

پسایندسازی ، نشان دار ، ساخت اطلاعی ، ساخت نحوی ، نقش نحوی