سنجش و ارزیابی تصویر ذهنی شهروندان از محورهای تاریخی (مطالعه موردی: خیابان ارگ شهر مشهد)

محورهای تاریخی شهر، عرضه بروز خاطرات جمعی و حضور شهروندان در قلمرو عمومی شهر هستند. این فضاها باید دارای شرایط درستی باشند که افراد بتوانند همراه با رخداد معنا، داده­ های تصویر ذهنی را با هویت مکان پیوند دهند. تصویر ذهنی محورهای تاریخی، نقشه ای شناختی یا ذهنی است که فرد از یک محور خاص با بناهای تاریخی دارد. در این مطالعه، مفهوم تصویرسازی ذهنی به عنوان یک تجربه شبه ادراکی استفاده شد و این موضوع به دلیل شکل­ گیری تصویر ذهنی محورهای تاریخی از منظر ماهیت تجربه­ گرایی زیستی است. در طی سالیان گذشته به دلیل تغییر در سبک زندگی، بازنمایی ذهنی نسبت به بسیاری از فضاهای تاریخی در ذهن افراد بسیار کم شده است و گویا در برخی موارد، به فراموشی سپرده شده است. هدف از این مطالعه، سنجش و ارزیابی تصویر ذهنی شهروندان از محورهای تاریخی در خیابان ارگ شهر مشهد است. روش پژوهش حاضر ترکیبی از نوع کیفی-کمی است و نوع پژوهش کاربردی بوده و در تدوین آن از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. گردآوری داده­ ها با دو روش اسنادی و میدانی (استفاده از پرسشنامه) بوده است. جامعه آماری پژوهش با بهره­ گیری از فرمول کوکران، ۳۸۴ نفر تعیین شد. در تجزیه و تحلیل داده ­ها از روش آماری نظیر آزمونT، رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. بر اساس تحلیل انجام شده، معیار ارزش ذهنی و سلامت روان دارای مطلوبیت مناسب و تاثیرگذار در تصویر ذهنی از محور ارگ هستند و در مقابل هویت و احساس تعلق کمترین میزان تاثیرگذاری را در این امر دارد که این خود یک ضعف اساسی تلقی می­شود. همچنین، در بررسی سیر تحول، تصویر ذهنی نشان دهنده آن است که بسیاری از نشانه های عملکردی خیابان همچون باغ ملی، پیاده راه جنت، کتاب فروشی ارگ و غیره در طی زمان دچار فرسودگی ذهنی شده اند و برخی از نشانه­ های مهم حوزه نیز از ذهن افراد به طور کامل حذف شده است.

کلیدواژه ها:

تصویر ذهنی ، شناخت فضایی ، فضاهای شهری تاریخی ، ذهن ، تصویرپذیری