نقش سازمان های مردم نهاد در مشارکت طرح های توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر بیرجند)

برنامه ریزی مشارکتی و مشارکت مردم در طرح های توسعه شهری، موضوعی است که در مطالعات فراوانی موردتوجه قرارگرفته است. مطالعات نشان می دهد که توجه به انواع تشکل های مردمی در فرایند مشارکت، عامل مهمی در انطباق فرایند برنامه ریزی مشارکتی با توانمندی های جامعه شهری است، اما برخلاف تاکید بر مشارکت تشکل های مردمی در طرح های توسعه شهری، کمتر پژوهشی به جایگاه سازمان های مردم نهاد به عنوان عاملی موثر در تحقق برنامه های توسعه شهری پرداخته است. از این رو، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که توانمندی سازمان های مردم نهاد در راستای تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری چیست؟ نمونه موردی شهر بیرجند، مرکز استان خراسان جنوبی است. این شهر دارای بافت اجتماعی منسجمی است که بر پایه آن توانسته در دوره شهرنشینی جدید، ترکیبی جالب توجه از تشکل های مردمی سنتی و سازمان های مردم نهاد جدید داشته باشد. این پژوهش با روش کیفی و با استفاده از تحلیل مضمون و به کارگیری نرم افزار MAXQDA انجام شده است. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه با ۱۶ نفر انجام گرفت. داده های جمع آوری شده به کمک ۱۷ مضمون پایه، ۶ مضمون سازمان دهنده و ۱ مضمون فراگیر بررسی و تحلیل شدند. درنهایت، تحلیل شبکه مضامین به دست آمده روابط میان مضامین اثرگذار در توانمندی سازمان های مردم نهاد در فرایند تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری را نشان می دهد. برمبنای مضامین اصلی، نتایج پژوهش بیانگر آن است که نقش انگیزی سازمان های مردم نهاد در حیطه موضوعات اقتصادی، سیاست گذاری و اجتماعی مرتبط با مراحل تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری است.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی مشارکتی ، سازمان های مردم نهاد ، مشارکت ، بیرجند