مدیریت فنی و نظارتی در پروژه های شهری با رویکرد پیشگیری از تخلفات ساخت وساز: بازاندیشی در نقش نهادهای محلی

چالش تخلفات ساخت وساز در شهرهای ایران، نتیجه ناهماهنگی نهادی، ضعف در نظام نظارتی، و فقدان زیرساخت های فنی و قانونی موثر است که باعث تضعیف شفافیت و ناکارآمدی در اجرای ضوابط شهرسازی شده است. بررسی ابعاد گوناگون این پدیده نشان می دهد که مدیریت فنی و نظارتی فعلی توان بازدارندگی لازم را ندارد و در بسیاری موارد، سازوکارها واکنشی، کند و غیرشفاف هستند. نقش نهادهای محلی از جمله شهرداری ها که باید به عنوان خط مقدم کنترل و پیشگیری عمل کنند، تحت تاثیر عواملی نظیر کمبود تخصص، نبود استقلال مهندسان ناظر، و نفوذ ملاحظات غیرتخصصی در فرآیند تصمیم گیری، تضعیف شده است. ضعف در هماهنگی میان نهادهای محلی و دستگاه های موازی، نبود شفافیت اطلاعاتی و اجرای ناقص قوانین نیز بر گستره تخلفات دامن زده است. مرور مطالعات داخلی و بین المللی نشان می دهد که اصلاح ساختارهای نظارتی، بهره گیری از فناوری های نو مانند سامانه های پایش دیجیتال، سنجش از دور و اپلیکیشن های گزارش مردمی، به همراه شفاف سازی فرایند صدور مجوز و تقویت مشارکت مردمی، می تواند احتمال بروز تخلفات را کاهش دهد. بازاندیشی در ساختار حکمرانی شهری، بازتعریف نقش شهرداری ها از نهاد اجرایی صرف به کنشگر هماهنگ کننده و ارتقاء جایگاه نظارت فنی از سطح اداری به سطح راهبردی، مسیر دستیابی به مدیریت شهری اثربخش را هموار می سازد.

کلیدواژه ها:

تخلفات ساخت وساز ، مدیریت فنی ، شهرداری ، نظارت شهری ، نهادهای محلی.