تحلیل تاثیر مدیریت ریسک مالی بر کارایی بودجه بندی و برنامه ریزی مالی در شهرداری های شهری

در این پژوهش، تلاش شده است تا رابطه بین مدیریت ریسک مالی و کارایی بودجه بندی و برنامه ریزی مالی در شهرداری های کلان شهرهای ایران به صورت جامع و مبتنی بر شواهد تجربی تحلیل شود. با توجه به پیچیدگی ساختارهای مالی شهرداری ها و نوسانات شدید منابع درآمدی آن ها، اتخاذ رویکردهای علمی در حوزه مدیریت ریسک، به عنوان پیش نیازی برای ارتقاء اثربخشی بودجه ریزی و افزایش دقت در برنامه ریزی های مالی شناخته می شود. این مطالعه با بهره گیری از داده های ثانویه مربوط به پنج شهرداری بزرگ کشور (تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز) در دوره زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲ و با استفاده از آزمون های آماری چون رگرسیون چندمتغیره، تحلیل واریانس (ANOVA) و همبستگی پیرسون، تاثیر ابزارها و سازوکارهای مدیریت ریسک (شامل شناسایی ریسک ها، ذخایر احتیاطی، مدل های پیش بینی مالی و پوشش های بیمه ای) را بر شاخص هایی چون انحراف از بودجه، نرخ تحقق درآمد، دقت پیش بینی هزینه ها و میزان پیشرفت پروژه های عمرانی بررسی کرده است. یافته ها نشان می دهند که شهرداری هایی که ساختار مدیریت ریسک فعال تر و هوشمندانه تری دارند، به طور معناداری عملکرد بهتری در زمینه کنترل انحرافات بودجه ای، افزایش تطابق منابع و مصارف، و اجرای به موقع پروژه ها داشته اند. به طور خاص، همبستگی معکوس قوی میان شدت اجرای مدیریت ریسک و درصد انحراف بودجه ای (r = -۰.۹۱) مشاهده شده است. این نتایج با مطالعات پیشین در حوزه مالی شهری در سطح ملی و بین المللی هم راستا بوده و نقش مدیریت ریسک را به عنوان ابزاری راهبردی برای تاب آوری مالی شهرداری ها در برابر چالش های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تقویت می کند. این تحقیق همچنین خلاهای موجود در زمینه اجرای عملیاتی نظام مدیریت ریسک در شهرداری های ایران را شناسایی و پیشنهادهایی کاربردی برای بهبود آن ارائه کرده است.

کلیدواژه ها:

مدیریت ریسک مالی ، بودجه بندی شهرداری ، انحراف بودجه ، برنامه ریزی مالی ، پروژه های عمرانی ، تحلیل آماری ، شهرداری های کلان شهر ایران