ارزیابی عملکرد مالی شهرداری ها با استفاده از شاخص های حسابداری و مدیریت هزینه

در دهه های اخیر، افزایش پیچیدگی وظایف شهرداری ها، رشد فزاینده شهرنشینی و فشارهای اقتصادی ناشی از محدودیت های مالی، ضرورت توجه به ارزیابی عملکرد مالی نهادهای مدیریت شهری را بیش از پیش برجسته ساخته است. این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل عملکرد مالی شهرداری ها بر پایه شاخص های کلیدی حسابداری (نسبت جاری، نسبت بدهی به دارایی و نسبت سودآوری) و مدیریت هزینه (هزینه های عملیاتی، هزینه های سرمایه ای و بودجه مصرفی) انجام گرفته است. رویکرد پژوهش کمی و تحلیلی بوده و داده های مورد نیاز از صورت های مالی و گزارش های عملکردی شهرداری های کلان شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز در بازه زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲ گردآوری شده است. برای تحلیل داده ها از تکنیک های آماری همچون تحلیل رگرسیون چندمتغیره، آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس (ANOVA) استفاده شد. یافته ها نشان دادند که نسبت سودآوری با ضریب همبستگی ۰.۶۸ (p<۰.۰۱) تاثیر معناداری بر کارایی مدیریت شهری دارد. همچنین نسبت جاری نیز با ضریب ۰.۵۵ (p<۰.۰۵) به عنوان شاخصی از سلامت مالی کوتاه مدت، نقش مهمی در ارتقاء توان مالی شهرداری ها ایفا می کند. در مقابل، نسبت بدهی به دارایی رابطه معکوسی با شاخص های کارایی نشان داد (ضریب -۰.۴۲، p<۰.۰۵) که گویای تاثیر منفی اهرم مالی بالا بر ساختار تصمیم گیری و بهره وری شهرداری هاست. تحلیل شاخص های هزینه ای نیز بیانگر آن بود که در اغلب شهرداری ها، هزینه های عملیاتی بیش از ۶۵ درصد کل مخارج را تشکیل می دهند که در صورت نبود کنترل دقیق، می تواند به کاهش ظرفیت سرمایه گذاری و رکود پروژه های عمرانی منجر شود. این پژوهش با استناد به منابع داخلی و بین المللی، نشان می دهد که اتخاذ رویکردهای داده محور، استقرار نظام حسابداری تعهدی، شفاف سازی صورت های مالی، و تقویت نظام تحلیل هزینه ها، می تواند عملکرد مالی شهرداری ها را بهبود بخشیده و زمینه ساز توسعه پایدار شهری گردد. نتایج این تحقیق می تواند به عنوان راهنمایی کاربردی برای مدیران شهری، برنامه ریزان مالی و سیاست گذاران در طراحی سازوکارهای شفاف، پاسخ گو و کارآمد در حوزه بودجه ریزی و هزینه یابی خدمات عمومی در شهرداری ها مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

عملکرد مالی ، شهرداری ، شاخص های حسابداری ، مدیریت هزینه ، شفافیت مالی ، کارایی مالی