خوانش تحولات زیستی در بستر معماری خانه های تاریخی (نمونه کاوی: کلان شهر تبریز)

تحولات زیستی جوامع، که متاثر از دگرگونی های سبک زندگی، فناوری، فرهنگ و اقتصاد است، همواره بازتابی مستقیم در ساختار معماری و بهویژه در فضای زیست خانگی داشته اند. در این میان، کلان شهر تبریز به عنوان یکی از نمونه های برجسته عمرانی ایران، با دارا بودن طیفی از خانه های سنتی تا آپارتمان های معاصر، بستری گویا برای واکاوی تحولات تحت والت محسوب می شود. این پژوهش با هدف خوانش تحولات زیستی در قالب معماری خانه های تبریز، به دنبال تبیین روند های موثر بر دگرگونی های فضایی، عملکردی و اجتماعی در محیط مسکونی این شهر است. اهتمام اصلی تحقیق شناسایی عناصر دگرگون شده در کالبد خانه، تحلیل عوامل موثر فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی برتر این تحولات، و ارائه چارچوبی برای تفسیر رابطه میان زیستجویان جدید و معماری مسکونی است. روش پژوهش، کیفی و ماهیت توصیفی-تحلیلی است و داده ها از طریق تحلیل میدانی، اسنادی و مشاهده ساختاریافته گردآوری شده اند. نتایج نشان می دهد که تحولات زیستی، بهویژه در زمینه روابط اجتماعی و نحوه استفاده از فناوری، منجر به جابجایی تدریجی از خانه های درون گرا و حیاط محور به فضاهای آپارتمانی با کاربری چندمنظوره و تعاملات غیرهمزمان شده اند. این روند، همراه با تغییر ارزش های خانوادگی و نیازهای عملکردی نوین، بازتعریف مفهوم «خانه» را در معماری معاصر تبریز رقم زده است. بنابراین، پژوهش بر ضرورت بازاندیشی در طراحی خانه های امروز با تاکید بر پیوند میان ارزش های بومی و نیازهای زیستی معاصر تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

تحولات زیستی ، ساختار معماری ، کلان شهر تبریز ، خانه های سنتی