تاثیر عوامل سازمانی و مدیریتی بر شاخص های مهندسی تاب آوری یکپارچه: مطالعه موردی در یک مجتمع پتروشیمی در راستای ارتقا سلامت شاغلین

مقدمه و هدف: مهندسی تاب آوری یکی از رویکردهای نوین در علم ایمنی است که به ظرفیت ذاتی سیستم ها در مواجهه با شرایط پیش بینی شده و غیر منتظره اشاره دارد. هدف این مطالعه، بررسی میزان تاثیر عوامل مدیریتی و سازمانی بر شاخص های مهندسی تاب آوری یکپارچه در یک مجتمع پتروشیمی است. روش کار: این پژوهش توصیفی- مقطعی در سال ۱۴۰۰ در یکی از صنایع پتروشیمی استان کرمانشاه انجام شد. نمونه گیری به روش تصادفی طبقه ای انجام گرفت و ۲۰۰ نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه مهندسی تاب آوری یکپارچه (۲۷ گویه) و پرسشنامه عوامل مدیریتی و سازمانی (۶ گویه) بود. روایی محتوایی ابزارها از طریق نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوا و پایایی آن ها از طریق آزمون-بازآزمون و ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. داده ها توسط نرم افزار آماریSPSS  نسخه ۲۸ در سطح معنی داری ۵٪  و رویکرد تحلیل پوششی داده ها  انجام گردید. یافته ها: نتایج نشان داد عوامل سازمانی با میانگین نمره ۰۸/۷ نسبت به عوامل مدیریتی با میانگین ۶۵/۶ تاثیر بیشتری بر مهندسی تاب آوری یکپارچه دارند. در تحلیل پوششی داده ها ۱۶۰ واحد در شرایط سازمانی و ۱۴۶ واحد در شرایط مدیریتی بعنوان کارآمد شناخته شدند. همچنین بین شاخص فرهنگ یادگیری و عوامل سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود داشت (β=۰.۴۹۹, R²=۰.۲۷۷). در رتبه بندی شاخص ها، تعهد مدیریت با بالاترین میانگین نمره و آگاهی موقعیتی با پایین ترین نمره به ترتیب قوی ترین و ضعیف ترین شاخص های تاب آوری ارزیابی شدند. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، تمرکز بر تقویت عوامل سازمانی و بهبود شاخص های کلیدی همچون فرهنگ یادگیری و تعهد مدیریت می تواند به ارتقاء سطح تاب آوری در سازمان های پیچیده مانند صنایع پتروشیمی کمک شایانی نماید. سطح کلی تاب آوری در مجتمع مورد مطالعه، بالاتر از حد متوسط ارزیابی شد.

کلیدواژه ها:

: Resilience Engineering ، Managerial factors ، Organizational factors ، Industrial Safety ، Petrochemical Industry ، مهندسی تا ب آوری ، عوامل سازمانی ، عوامل مدیریتی ، ایمنی صنعتی ، صنعت پتروشیمی