اطوار ساقی و نمودهای زیبایی شناختی آن در غزلیات شمس (مولانا)

ساقی از جهت ریخت و معنا تعبیری قرآنی است و در شعر عرفانی از کریمه و سقاهم ربهم شرابا و طهورا اقتباس شده است. ساقی هرچند در شعر حافظ از محبوبترین چهره ها است، اما در غزلیات شمس از لونی دیگر است. گاه چون عشق است و عاشق؛ و در طوری دیگر جلوه حضرت حق و گاهی نیز با حضرت شمس پهلو می زند. و با این اوصاف ساقی در اشعار مولانا از مقرب ترین چهره ها در حال عرفانی و در سکرش محسوب می شود. هدف از این پژوهش شناساندن این مساله است که آیا مولانا در غزلیات شمس، از واژه ها یا ترکیباتی مثل باده، ساقی، شراب، برداشت این جهانی یا ظاهری و مادی دارد؟ یا اینکه هدف والتری را دنبال می کند؟ و پاسخ به این پرسش، اهمیت و ضرورت این پژوهش را تبیین می کند که مولانا از طریق دریافت باطنی و راه بردن به اشارت، با عدم نفی ظاهر و عبارت، حجابهای ظاهر را دریده، به عالم قدس وارد می شود. بدین ترتیب، اتصال روح عارفانه اش با دنیای نامرئی و جهان غیب پدیدار می شود که البته این را با استمداد از پروردگار باید یافت. «بادهخوار و شرابخواره، جام می را تنها از دست ساقی خویش می - طلبد و جز آن را بر خود حرام میداند و اگر باده ای از دست بیگانهای نامحرم ستاند، دیگر آن مستی را بر وی نخواهد بخشید. عاشق نیز، باده عشق و محبت را تنها از جانب معشوق خویش انتظار داشته و از معشوق دیگر جز او، قبول ندارد؛ بنابراین در این مقاله اطوار ساقی و جنبه های زیبایی شناختی آن را مورد بررسی قرار داده ایم و به این نتیجه

کلیدواژه ها:

ساقی ، شمس ، مولانا ، غزلیات ، زیبایی شناختی