تحلیلی بر قوانین مسولیت مدنی ایران در خطاهای ناشی از فعالیت تخصصی

مسئولیت مدنی فعالیت های تخصصی از قبیل مسئولیت کارفرما نسبت به کارگر، مسئولیت مدنی پزشکان و مهندسان و مسئولیت مدنی ورزشکاران بررسی اجمالی می شود. بخشی از مسئولیت کارفرما نسبت به کارگر در ماده ۱۲ قانون مسئولیت مدنی ذکر شده است. مسئولیت مدنی پزشکان هم یکی از مسائل مهم مورد بحث در تحقیق حاضر است که قانون مدنی و قانون مسئولیت مدنی ۱۳۳۹ نسبت به آن ساکت است ولی در قانون مجازات اسلامی مقرراتی به آن اختصاص یافته است. در حقوق تطبیقی، مسئولیت مدنی پزشک اصولا مبتنی بر تقصیر است، یعنی پزشک هنگامی مسئول و مکلف به جبران خسارت وارده به بیمار شناخته می شود که تقصیر او به اثبات رسیده باشد. با وجود این، در قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ ظاهرا مسئولیت محض یا بدون تقصیر پزشک به پیروی از قول گروهی از فقهای امامیه پذیرفته شده که قابل انتقاد باشد. البته تحصیل برائت از ضمان پزشک را از مسئولیت به طور کامل معاف نمی کند زیرا در این فرض نیز با اثبات تقصیر وی مسئول و مکلف به جبران خسارت خواهد بود. خوشبختانه قانون مجازات جدید مصوب ۱۳۹۲ از قاعده پیشین عدول کرده و مبنای تقصیر را در مسئولیت پزشک پذیرفته است. لیکن به نظر می رسد که مبنای مسئولیت در قانون تقصیر مفروض است نه تقصیر اثبات شده بدین معنا که قانون پزشک را مسئول فرض می کند، مگر آنکه عدم تقصیر او به اثبات برسد. اگر مسئولیت پزشکی مبتنی بر نظریه قهری باشد یا اثبات تقصیر برعهده بیمار یا مدعی خسارت است و در صورتی که مبتنی بر نظریه قراردادی باشد بسته به اینکه تعهد پزشک تعهد به نتیجه باشد موضوع متفاوت خواهد بود. در این تحقیق با رویکردی نوین به مسئولیت پزشکی و نقایص موجود در این زمینه بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

مسئولیت مدنی فعالیت ، شخصی ، مسئولیت کارفرما