حفاظت و اطلاعات؛ جستاری در ماهیت یک نظارت استراتژیک

نهادهای نظارتی را می توان به دو شاخه تقسیم کرد که از نظر دامنه نظارت و حدود اختیارات از یکدیگر متمایزند. بعضی از نهادهای نظارتی جنبه عمومی دارند و گستره نظارت وسیعی برای آنها تعریف شده است و دسته دیگر جنبه اختصاصی و محدوده متمرکزتری دارد. ولی اختصاص گرایی در این گونه دسته بندی، حاکی از نقش ضعیف و دامنه کوتاه آن نهاد نظارتی خاص نیست؛ بلکه ممکن است این ساختار متمرکز در یک سیستم و سازمان، دامنه نظارت پرنفوذ و پرارزشی داشته باشد که اثرگذاری و عمق استراتژیک آن بیشتر از نهادهای نظارتی عام باشد. پرداختن به موضوع نهادهای نظارتی خاص از جمله سازمان حفاظت و اطلاعات در مراکز نظامی و امنیتی و اداری مانند مرکز حفاظت و اطلاعات در قوه قضائیه و سازمان های تابعه آن که جزئی از کل هستند، از نظر اهمیت، هم تراز با نهادهای نظارتی عام از جمله سازمان بازرسی کل کشور و جامعه اطلاعاتی در قالب کلی از جز هستند. وظایف یک نهاد نظارتی خاص در سیستم، جهت تحقق سلامت و صیانت از سازمان است، هویت و جایگاه یک نهاد حفاظتی در زمان بحران و شرایط آشفته سیستم به خوبی خود را نشان می دهد؛ زیرا اهتمام مدیران و روسا، بیشتر تمرکز بر اجرا و سرعت در حصول نتیجه است تا دوران مدیریت متفاوت و موفقی در رزومه مدیریت خود ثبت نمایند. این امر محقق نمی شود جز اینکه منویات مدیران و روسا توسط یک شبکه تیزبین و مطمئن درون ساختار تا لحظه اجرا شدن توسط مجریان، از انحراف و اهمال کاری مراقبت و نظارت شود. اینجا است که می توان از سازمان حفاظت و اطلاعات به منزله یک شبکه اعصاب که عیون بیدار و حصون مستحکم برای شکوفایی و تعالی یک دستگاه است نام برد. نهادهای حفاظت و اطلاعات با دو نقش صیانت از پرسنل و صیانت از سیستم می تواند در جایگاه نگهبان تفکر مدیر در تحقق اهداف مدیریت، نقش ایفا کند و و در مقابل هر گونه برنامه ریزی پنهان جهت ساختارشکنی و ایجاد آنارشی سیستمی و کند نمودن سرعت رشد و تحقق آرمان و برنامه مدیر، اقدام پیشگیرانه نماید و با شناسایی و پالایش و آسیب شناسی، قبل از وقوع بحران، نسخه اصلاح تنظیم کنند؛ این یک رفتار به هنگام برای یک نهاد نظارتی «استراتژیک» خاص است که براساس وظایف متمرکز سازمانی برای او تعریف شده است و نشان دهنده همان ارزش هم تراز با نهادهای نظارت عام در سطح گسترده صیانت از حکومت و وضعیت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی یک ملت است.

کلیدواژه ها:

حفاظت و اطلاعات ، نظارت عام ، نظارت خاص ، نظارت استراتژیک ، اطلاعات ، نفوذ