نقش ژئوپولیتیک تنگه های بسفر و داردانل و توجه ویژه ی بعضی کشورهای جهان به آن

هدف از نگارش این مقاله، اهمیت موقعیت ژئوپولیتیک تنگه های بسفر و داردانل و توجه ویژه ی بعضی از کشورها (قدرت های قدیم)، مثل کشورهای روسیه و آمریکا، به آن است. در طول تاریخ، تسلط بر راه های دریایی زمینه ساز توسعه نامحدود اقتصادی و تجاری بوده است. آلفرد تیر ماهان (۱۹۱۴-۱۸۴۰)، ژئواستراتژیست مطرح ایالات متحده امریکا، که نیروی دریایی را به عنوان کلید قدرت جهانی می دانست، معتقد بود، دریاهای جهان بیش از آن که سرزمین های جهان را از هم جدا کنند، آنها را به هم پیوند می دهند و همین نظریه مورد توجه قدرت های برتر آن زمان بخصوص بریتانیا و ایالات متحده امریکا قرار گرفت. تحت این نظریه هم توانستند، مراودات تجاری – اقتصادی - فرهنگی خود را گسترش دهند و با نفوذ در کشورهای ثروتمند از ذخایر طبیعی، سیاست های خود را اجرا نمایند. شکی نیست دریاهای آزاد و اقیانوس ها ارزان ترین و امن ترین مسیر برای مبادلات اقتصادی-تجاری به شمار می آیند و دولتها تمام سعی خود را برای کنترل تنگه ها و مسیرهای آبی به کار می گیرند تا بتوانند به بهترین نحو ممکن سیاست های کلان خود را پیگیری نمایند. از این رو تنگه ها و گذرگاه های آبی در ساماندهی به سیاست خارجی کشورها در قبال شاخص های امنیت ملی- منطقه ای- جهانی دیگر کشورها، نقش موثری دارند. از میان تنگه های مطرح جهان (تنگه های هرمز، مالاکا، باب المندب،کانال سوئز، جبل الطارق، دانمارک، پاناما، امیدنیک، تایوان، برینگ، فنلاند، سنگاپور، مانش، موزامبیک و..)، تنگه های بسفر و داردانل ترکیه هم، به دلیل قرارگیری در مسیر ترانزیت آبی روسیه (به سمت اقیانوس هند و اقیانوس اطلس)، همچنین نیاز شدید برخی از کشورهای منطقه قفقاز، کشورهای حوزه دریای سیاه همچنین اروپای شرقی به این آبراهه ها و هم استفاده ابزاری از این تنگه ها در جهت تثبیت هژمون منطقه ای ترکیه با شعار بازگشت به سوی امپراتوری کهن، از اهمیت ژئواستراتژیک، ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک برخوردار است.