تحلیل حقوقی خیار فسخ و راهکارهای مدیریت آن در قراردادهای B. O. T

قراردادهای ساخت، بهره برداری و انتقال (B. O. T) به عنوان ابزاری کلیدی برای توسعه زیرساخت ها، ذاتا بلندمدت و پیچیده هستند و مدیریت حقوقی آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش به بررسی قابلیت اعمال و چالش های خیار فسخ، به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای انحلال قرارداد، در این نوع از توافقات می پردازد. با توجه به ماهیت چندوجهی و سرمایه بر قراردادهای B. O. T، اعمال صرفا یک جانبه و بدون برنامه خیار فسخ، نه تنها با قواعد سنتی قانون مدنی در تعارض است، بلکه می تواند پیامدهای وخیم حقوقی، اقتصادی و اجتماعی در پی داشته باشد. این مقاله، ضمن تحلیل مبانی حقوقی خیار فسخ در فقه امامیه و حقوق ایران، موانع عملی و حقوقی اعمال آن در قراردادهای B. O. T را کاوش می کند و نشان می دهد که فقدان سازوکارهای خروج منصفانه و شفاف می تواند طرفین را به ادامه قرارداد در شرایط ناعادلانه و زیان بار وادار سازد که نهایتا به اختلال در خدمات عمومی، بحران های مالی و تضعیف اعتبار دولت منجر می شود. در این راستا، راهکارهای حقوقی جایگزین یا مکمل نظیر شرط تعدیل، فسخ توافقی، مکانیسم های حل اختلاف مرحله ای و ورود ثالث مورد بررسی قرار می گیرند. هدف این پژوهش، ارائه چارچوبی جامع برای توازن حقوق طرفین، حفظ منافع عمومی و افزایش امنیت سرمایه گذاری در قراردادهای B. O. T از طریق طراحی سازوکارهای قراردادی نوین برای مدیریت بحران ها و امکان خروج مشروع از قرارداد بدون ایجاد بحران است.

کلیدواژه ها:

قرارداد B. O. T ، خیار فسخ ، استمرار قرارداد ، عدم توازن اقتصادی ، فسخ یک جانبه ، امنیت سرمایه گذاری ، تعهدات قراردادی ، جبران خسارت.