ارزیابی حقوقی و اقتصادی قواعد مربوط به قرارداد بیمه

قرارداد بیمه به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای حقوق خصوصی و ابزار کارآمد مدیریت ریسک، در دهه های اخیر جایگاه برجسته ای در نظام های حقوقی و اقتصادی یافته است. قواعد حاکم بر این قرارداد، افزون بر ماهیت حقوقی، آثار اقتصادی چشم گیری نیز در پی دارند؛ از جمله کاهش هزینه های اجتماعی، افزایش ثبات اقتصادی، و گسترش پوشش های حمایتی در برابر خطرات محتمل. در این مقاله، قواعد حقوقی حاکم بر قرارداد بیمه، از منظر کارکرد اقتصادی آن ها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته اند. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه ای و داده های ثانویه است. یافته ها حاکی از آن است که قواعد امری و تکمیلی در قرارداد بیمه، در تعامل با نهادهایی چون اصل حسن نیت، اصل غرامت، و اصل حد اکثر تعهد، ضمن تامین توازن قراردادی، آثار اقتصادی مثبتی مانند کاهش رفتارهای فرصت طلبانه، محدود کردن ریسک اخلاقی و تخصیص بهینه منابع ایجاد می کنند. از سوی دیگر، ناکارآمدی برخی از مقررات، فقدان شفافیت و عدم تقارن اطلاعاتی میان بیمه گر و بیمه گذار، می تواند موجب اختلال در کارکرد اقتصادی قرارداد بیمه شود. در بخش پایانی مقاله، راهکارهایی همچون بازنگری در قواعد سنتی، تنظیم گری انعطاف پذیر، و توجه به تحلیل اقتصادی حقوق برای ارتقای کارآمدی بیمه در ایران ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

قرارداد بیمه ، تحلیل اقتصادی حقوق ، ریسک اخلاقی ، قواعد امری و تکمیلی ، کاهش هزینه اجتماعی ، تنظیم گری اقتصادی.