فراتحلیل اعتیاد به ورزش در ایران: واکاوی نقش پیش بین های روانشناختی در شواهد تجربی

هدف: این پژوهش با استفاده از روش فراتحلیل به ترکیب و تحلیل شواهد موجود درباره ی رابطه ی متغیرهای روان شناختی و اعتیاد به ورزش در ایران پرداخته است.روش: مطالعه ی حاضر شامل ۱۴ پژوهش همبستگی منتشرشده بین سال های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳ در ایران است. برای انتخاب مطالعات، معیارهایی مانند استفاده از ابزارهای معتبر، ارائه داده های کافی برای محاسبه اندازه اثر و انجام پژوهش به صورت همبستگی در نظر گرفته شد. منابع موردبررسی شامل مقالات منتشرشده در مجلات علمی داخلی و پایان نامه های موجود در پایگاه های اطلاعاتی نورمگز، مگیران، پرتال جامع علوم انسانی، علم نت، سیویلیکا، جهاد دانشگاهی و ایرانداک بودند. داده ها پس از غربالگری با استفاده از نرم افزار CMA۲ تحلیل شدند.یافته ها: اندازه اثر ترکیبی در مدل اثرات ثابت برابر با ۳۰۲/۰ و برای مدل اثرات تصادفی برابر با ۲۷۳/۰ به دست آمده است (P<۰/۰۵). و اندازه اثرهای مشاهده شده در دامنه ی ۰۶۰/۰- تا ۸۴۵/۰ قرار داشتند. برای بررسی سوگیری انتشار،  از آزمون های Orwin’s Fail-safe N، Begg and Mazumdar، و Egger’s test استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزودن ۸۴۹۱  مطالعه فاقد اثر، نتایج معناداری از بین می رود. قوی ترین متغیرها مانند نگرش های ناکارآمد (r=۰.۸۴۵)، مشکلات تنظیم هیجان (r=۰.۷۴۰) و خودفراروی (r=۰.۵۷۹)  اثر معنادار مثبت داشتند. ضعیف ترین متغیرهای معنادار شامل استرس ناشی از تماشاگر (r=۰.۱۱۰) و پشتکار (r=۰.۱۷۱) بودند. نیازهای روان شناختی، خودشیفتگی، افسردگی، خودراهبردی و بی انگیزگی فاقد اثر معنادار بودند. نمودار متا رگرسیون نشان داد بین سال انتشار و اندازه اثر (Z) فیشر رابطه معناداری وجود ندارد؛ شیب خط تقریبا صفر و بدون جهت مشخص است. این نشان دهنده ثبات نسبی اثر در طول زمان و کاهش احتمال سوگیری زمانی است که اعتبار و قابلیت تعمیم نتایج را تقویت می کند.نتیجه گیری:  بر اساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت طیف وسیعی از متغیرهای روانشناختی با اعتیاد به ورزش در ارتباط است. همچنین یافته ها اهمیت متغیرهای روان شناختی در اعتیاد به ورزش را برجسته کرده و دلالت هایی برای پژوهش های آینده ارائه می کنند.

کلیدواژه ها:

اعتیاد به ورزش ، اعتیاد به تمرین ، روانشناسی و اعتیاد به ورزش ، فراتحلیل تربیتی ، فراتحلیل ورزشی