تاثیر گروه همتایان بر خودکارآمدی نوجوانان مبتلا به تالاسمی : یک کارآزمایی بالینی

سابقه و هدف: تالاسمی ماژور بر ابعاد مختلف زندگی نوجوانان اثرگذار است. افزایش خودکارآمدی از طریق آموزش با همتایان می تواند به نوجوانان کمک کند تا وضعیت خود را به‎طور‎ موثرتری مدیریت کنند. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر آموزش توسط همتایان بر خودکارآمدی نوجوانان مبتلابه تالاسمی ماژور انجام گرفت. مواد و روش ها: در این کارآزمایی بالینی، ۹۰ نوجوان مبتلابه تالاسمی شهر بندرعباس در سال ۱۴۰۱ به روش در دسترس انتخاب شدند و به روش تخصیص تصادفی در دو گروه چهل وپنج نفری مداخله و کنترل قرار گرفتند. مداخله آموزشی در شش جلسه با سخنرانی سرگروه‎های منتخب همتا، پرسش و پاسخ، بحث گروهی و ارزشیابی اجرا شد. قبل، بلافاصله و شش هفته پس از مداخله، خودکارآمدی با پرسش نامه خودکارآمدی عمومی و خودکارآمدی وابسته به بیماری روا و پایا اندازه‎گیری شد. داده‎ها با آزمون‎های تی مستقل، آنالیز واریانس با اندازه‎گیری مکرر و کای اسکوئر، در نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۶ تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن در گروه مداخله ۶۷/۱± ۰۷/۱۶ و در گروه کنترل ۰۹/۲±۵۶/۱۵ بود. بلافاصله و شش هفته پس از مداخله در مقایسه با گروه کنترل، میانگین و انحراف معیار خودکارآمدی عمومی (۰۰۱/۰< ,P۰۰۵/۰=p) و وابسته به بیماری (۰۰۱/۰< ,P ۰۰۱/۰=P) در گروه مداخله بالاتر بود. در گروه مداخله، بلافاصله و شش هفته پس از مداخله، خودکارآمدی وابسته به بیماری از خودکارآمدی عمومی بالاتر بود (۰۴۹/۰=,P ۰۴۳/۰=P). نتیجه گیری: یافته‎ها اثربخشی مداخله آموزشی در خودکارآمدی عمومی و وابسته به بیماری در نوجوانان مبتلابه تالاسمی ماژور را نشان داد. بنابراین، به کارگیری رویکرد آموزشی با گروههای حمایتی همتا در برنامه‎های درمانی نوجوانان مبتلابه تالاسمی توصیه می‎شود.

کلیدواژه ها:

Adolescent ، Beta-thalassemia ، Peer group ، Randomized clinical trial ، Self-efficacy ، بتاتالاسمی ، خودکارآمدی ، گروه همتا ، نوجوان ، کارآزمایی بالینی