تحلیل روش های همبستگی چندگانه، رطوبتی و ترکیبی در برآورد تبخیروتعرق پتانسیل ایستگاه سینوپتیک جلفا

هدف هدف از انجام این تحقیق ارزیابی و اصلاح مدل های ترکیبی، همبستگی چندگانه و رطوبتی جهت برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل ایستگاه سینوپتیک جلفا بر پایه داده های مدل فائو–پنمن- مونتیث بود. مواد و روش ها جهت برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل با مدل های همبستگی چندگانه شامل کریستینسن- هارگریوز RA، کریستینسن- هارگریوز RS و مدل های ترکیبی پنمن، پنمن رایت، پنمن –آلن-پروت، وان باول و روش رطوبتی ایوانف از عوامل هواشناسی ایستگاه سینوپتیک جلفا استفاده شد. مدل مبنا و پایه در تحقیق حاضر مدل فائو- پنمن-مونتیث در نظر گرفته شد. برای بالا بردن دقت و گسترش دامنه انتخاب ضرایب همبستگی به صورت متحرک محاسبه شدند. در این راستا از معادلات خطی و توانی جهت بدست آوردن ضرایب برازش استفاده به عمل آمد. برای برازش و استخراج ضرایب همبستگی، از زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک استفاده شد. عملکرد هر مدل بکار رفته با استفاده از R۲، RMSE، MBE و MAE مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج مدل های ترکیبی وان باول و پنمن-آلن- پروت بیشترین شاخص های آماری RMSE، MAE، MBE را در بین کلیه مدل ها داشتند. در بین تمام مدل های بکار رفته، مدل رطوبتی ایوانف کمترین مقدار شاخص های آماری RMSE، MAE، MBE با مقادیر به ترتیب برابر با ۷۱/۵۱، ۷۸/۳۷ و ۶/۱۴- میلی متر در ماه را دارا بود. همچنین این مدل بالاترین ضریب تبیین و ضریب همبستگی را داشت. اختلاف میانگین این مدل ۶/۱۴ میلی متر در ماه بوده که کمترین میزان در بین مدل ها بود.نتیجه گیری اعمال ضرایب برازش، عملکرد کلیه مدل های بکار رفته در تحقیق حاضر را به میزان قابل توجهی بهبود بخشیده است. بررسی های به عمل آمده نشان داد که استفاده از معادلات خطی نتایج قابل قبول تری نسبت به معادلات توانی در محاسبه ضرایب تبیین ارائه می دهند. مدل رطوبتی ایوانف با ضریب تبیین ۹۱۷/۰ و ضریب همبستگی معادل برابر با ۹۵۷/۰ بیشترین مقدار را در بین مدل های بکار رفته دارا بود. نتایج نشان داد، مدل ایوانف بهترین تطابق و همخوانی را با داده های مدل F.P.M داشته و نتایج قابل اطمینان تری ارائه می دهد. مدل رطوبتی ایوانف با اعمال ضرایب برازش و حتی بدون آن، با توجه به دقت در برآورد و نیز محدود بودن پارامتر های لازم هواشناسی به ۲ عامل درجه حرارت و رطوبت نسبی، جهت برآورد تبخیر تعرق پتانسیل ایستگاه سینوپتیک جلفا قابل پیشنهاد است.

کلیدواژه ها:

ضریب تبیین ، تبخیر و تعرق پتانسیل ، مدل رطوبتی ایوانف ، واسنجی